درمان ساییدگی زانو گاهی غیر ممکن به نظر میرسد. آرتروز زانو زمانی اتفاق می افتد که غضروف مفصل زانو شکسته می شود و استخوان ها را قادر می سازد به هم ساییده شوند. اصطکاک باعث می شود زانوهای شما دردناک، سفت و گاهی متورم شوند. در حالی که آرتروز در زانو قابل درمان نیست، درمان های زیادی برای کاهش سرعت پیشرفت آن و کاهش علائم وجود دارد. جراحی یک گزینه برای اشکال شدیدتر آرتروز است. آرتروز زانو بسیار شایع است. تقریباً ۴۶ درصد از افراد در طول زندگی خود به آن مبتلا می شوند. زنان بیشتر از مردان به آرتروز زانو مبتلا می شوند. اکثر افراد پس از ۴۰ سالگی به این عارضه مبتلا می شوند. اما عوامل دیگری مانند آسیب یا ژنتیک می توانند باعث زودتر بروز آن شوند. در این مقاله در باره درمان آرتروز سخن میگوییم.
ساییدگی زانو چگونه بر اثر میگذارد؟
این عارضه دویدن، بالا رفتن از پله ها یا زانو زدن را برای شما دردناک می کند. همچنین می تواند باعث شود زانوهای شما سفت یا متورم شوند. با گذشت زمان، آرتروز زانو می تواند شکل مفصل زانو را تغییر دهد و باعث شود مفصل شما ناپایدار یا لرزان باشد.
درمان ساییدگی زانو معمولاً به وابستگی به شدت و نوع آسیب و تجویزات پزشکی، به روشهای جراحی و غیرجراحی انجام میشود. این درمانها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
دارودرمانی ؛ از بهترین قرص برای ساییدگی زانو تا مسکن ها و مکمل ها
مکملها و داروهای زیادی برای زانو درد وجود دارد. اگر زانو درد به دلیل کمبود ویتامین در بدن باشد؛ مکملهای غذایی معمولا بهترین دارو هستند. اما اگر علت زانو درد ضعف عضلانی باشد؛ علاوه بر مصرف دارو، زانو درد را باید با رعایت رژیم غذایی صحیح و انجام برخی تمرینات ورزشی کاهش داد.
بهترین قرصها و داروها برای ساییدگی زانو
ساییدگی زانو یا آرتروز مفصل زانو یک بیماری پیشرونده است که درمان قطعی ندارد، اما مصرف دارو و مکملها میتواند درد، التهاب و سفتی مفصل را کاهش دهد و روند پیشرفت بیماری را کندتر کند. انتخاب بهترین دارو برای هر بیمار به شدت علائم، سن، بیماریهای زمینهای و نظر پزشک بستگی دارد.
۱. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
این داروها پرمصرفترین گزینه برای کاهش التهاب و تسکین درد ساییدگی زانو هستند:
ایبوپروفن (Ibuprofen)
ناپروکسن (Naproxen)
دیکلوفناک (Diclofenac)
ایندومتاسین (Indomethacin)
این داروها برای دردهای خفیف تا متوسط مؤثرند، اما در مصرف طولانیمدت میتوانند باعث مشکلات گوارشی، کلیوی یا قلبی شوند.
۲. داروهای مهارکننده COX-2 (کوکسیبها)
این داروها نسل جدید NSAIDها هستند که عوارض گوارشی کمتری دارند:
سلکوکسیب (Celecoxib)
اتوریکوکسیب (Etoricoxib)
برای بیماران مبتلا به درد مزمن یا کسانی که مشکلات معده دارند، گزینه بهتری محسوب میشوند.
۳. داروهای غضروفساز (Chondroprotective Drugs)
این داروها روند تخریب غضروف را کند کرده و به بازسازی آن کمک میکنند:
گلوکوزامین سولفات (Glucosamine Sulfate)
کندرویتین سولفات (Chondroitin Sulfate)
پیاسیدین (Piascledine)
آوودین (Avodin)
معمولاً به صورت طولانیمدت مصرف میشوند و تأثیر آنها به مرور زمان (چند ماه) قابل مشاهده است.
۴. مکملهای ویتامینی و معدنی
ویتامینها و مواد معدنی نقش مهمی در سلامت استخوان و غضروف دارند:
ویتامین D: برای جذب کلسیم و تقویت استخوانها ضروری است.
ویتامین C: به تولید کلاژن کمک کرده و خاصیت آنتیاکسیدانی دارد.
ویتامین K: در سلامت استخوان و تراکم استخوانی مؤثر است.
کلسیم و منیزیم: برای استحکام استخوانها و عملکرد عضلات اهمیت دارند.
امگا ۳ (روغن ماهی): خاصیت ضد التهابی دارد و در کاهش درد مفصلی مفید است.
۵. داروهای مسکن (در موارد درد شدید)
برای مواقعی که درد بسیار شدید باشد و NSAIDها کافی نباشند، پزشک ممکن است مسکنهای قویتر تجویز کند:
استامینوفن با دوز بالا (Acetaminophen)
ترکیبات شبهافیونی (مانند ترامادول) – فقط در شرایط خاص و کوتاهمدت
۶. تزریقات داخل مفصل
اگر مصرف داروهای خوراکی کافی نباشد، پزشک از تزریقات برای کاهش درد استفاده میکند:
کورتون (Corticosteroids): کاهش سریع التهاب و درد
ژل هیالورونیک اسید: روانکننده مفصل و کاهش سفتی زانو
تمرینات تقوینی زانو؛ بهترین ورزش برای ساییدگی زانو
از روشهای درمان ساییدگی زانو بدون جراحی انجام تمرینات و حرکات ورزشی برای تقویت زانو است:
پیادهروی
پیادهروی یک فعالیت مناسب برای تقویت عضلات زانو و بهبود انعطاف پذیری مفاصل است. این فعالیت باعث افزایش گردش خون، افزایش استقامت عضلات، و کاهش فشارهای زانو میشود. همچنین، برای جلوگیری از آسیب و ساییدگی زانو، مهم است، حتماً پس از فعالیتهای ورزشی، به استراحت کافی و بازیابی عضلات توجه داشته باشید. برای اجتناب از زخمها و آسیبهای ممکن، حداقل یک روز در هفته را به استراحت تخصیص دهید.
شنا کردن
شنا فواید زیادی برای مفاصل بدن دارد، از جمله این فواید میتوان به کاهش درد زانو اشاره کرد، این ورزش قدرت کشش عضلانی را افزایش میدهد و در کنترل وزن اضافی تاثیر دارد و فشار زیادی را از روی زانوها میگیرد.
دوچرخه سواری
ورزش مناسب برای ساییدگی زانو، سبک و کم ضربه دوچرخه سواری است که برای سلامت افراد مبتلا به آرتروز مفید است. دوچرخه سواری روزانه باعث تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ در پاها میشود که هر دو از زانوها حمایت میکنند.
حرکت اسکات
حرکت اسکات (Squats) یک تمرین موثر برای تقویت عضلات زانو و کل قسمت پایین بدن میباشد. انجام این تمرین به درمان و پیشگیری از ساییدگی زانو کمک میکند. در زیر توضیحاتی درباره حرکت اسکات آورده شده است:
- بایستید و پاهایتان را به عرض شانهها باز کنید.
- دستان خود را به جلو یا جلوی سینه ببرید. شاید بخواهید دستها را به عنوان تعادل استفاده کنید.
- با تنه به سمت پایین حرکت کنید و زانوهای خود را خم کنید. مهم است که زانوهایتان به سمت جلو نروند و در همان خط با دستانتان باقی بمانند.
- هنگامی که به پایین میروید، نفس عمیق بکشید. هنگام بلند شدن، نفس خود را تنظیم کنید
پشتیبانی زانو ؛ بهترین زانوبند برای درمان ساییدگی زانو
زانوبند زاپیماکس یک زانوبند طبی بدون عارضه و موثر در کاهش انواع زانو درد است. زانوبند Zapiamax به دلیل داشتن فناوری پیشرفته UIC میتواند دردهای ناشی از آرتریت، تورم زانو، روماتیسم و انواع آسیبهای زانو مانند پارگی رباط صلیبی، کشیدگی رباط، دررفتگی کشکک زانو و موارد دیگر را درمان کند. همچنین خرید زانوبند زاپیامکس به تمامی افرادی که از بیماریهای مختلف زانو رنج میبرند و یا بعد از جراحی زانو دچار درد میشوند به دلیل ویژگیهای همزمان کشیدن زانوبند، برقی و ارسال پالس الکتریکی توصیه میشود.
درمان ساییدگی زانو با طب سنتی
بسیاری از بیماران به دلیل عوارض داروهای شیمیایی یا ترس از جراحی و بیهوشی، به دنبال روشهای طبیعیتر و کمخطرتر برای درمان ساییدگی زانو میروند. طب سنتی یکی از این گزینههاست که با استفاده از گیاهان دارویی، ماساژ درمانی و رژیمهای غذایی مناسب، به کاهش التهاب و درد کمک میکند. البته تأکید میشود که هر نوع درمان گیاهی باید زیر نظر پزشک متخصص طب سنتی یا ارتوپد انجام شود تا با شرایط جسمی فرد سازگار باشد.
برخی از روشهای رایج در طب سنتی برای بهبود علائم ساییدگی زانو عبارتند از:
دمنوشهای گیاهی ضد التهاب: دمنوش زنجبیل، زردچوبه، دارچین و چای سبز به دلیل خاصیت آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی، در کاهش التهاب مفاصل مؤثر هستند.
ماساژ درمانی با روغنهای گیاهی: روغنهایی مانند روغن سیاهدانه، روغن زیتون، روغن کنجد یا روغن اوکالیپتوس برای تسکین درد، افزایش جریان خون موضعی و کاهش خشکی مفصل استفاده میشوند.
استفاده از معجونهای گیاهی: ترکیب عسل با دارچین، یا مصرف ترکیباتی مثل زردچوبه با شیر گرم، از روشهای سنتی شناختهشده برای بهبود دردهای مفصلی هستند.
حجامت و زالو درمانی (در برخی مکاتب طب سنتی): برخی درمانگران سنتی از این روشها برای کاهش التهاب مفاصل استفاده میکنند، اما این روشها باید با احتیاط و تحت نظر فرد متخصص انجام شوند.
اصلاح سبک زندگی و تغذیه: طب سنتی تأکید دارد که مصرف خوراکیهای ضدالتهاب مانند سیر، پیاز، ماهیهای غنی از امگا ۳ و سبزیجات تازه میتواند به کاهش علائم آرتروز کمک کند. همچنین، پرهیز از غذاهای سنگین و پرچرب توصیه میشود.
در مجموع، درمان ساییدگی زانو با طب سنتی به تنهایی کافی نیست، اما میتواند به عنوان مکمل روشهای پزشکی مدرن نقش مؤثری در کاهش درد و کند کردن روند پیشرفت بیماری داشته باشد.
ساییدگی زانو و تزریق ژل برای درمان محدودیت حرکتی
برای تسکین درد ساییدگی زانو گزینه درمانی دیگری به نام ویسکوسوپلنتیشن وجود دارد. این روش معمولا زمانی انجام میشود که بیمار تمام گزینههای درمانی دیگر را امتحان کرده درد او هنوز ادامه داشته باشد به گونهای که در انجام فعالیتهای روزانه فرد را دچار مشکل کند. در این روش محلولی ژل مانند به نام اسید هیالورونیک به مفصل زانو تزریق میشود. اسید هیالورونیک مادهای است که به طور طبیعی در مایع سینوویال اطراف مفاصل وجود دارد. این نوع ژل به عنوان روان کننده عمل میکند و استخوانها به راحتی حرکت میکنند و ضربات وارده به مفاصل جذب میشود. افراد مبتلا به آرتروز زانو غلظت اسید هیالورونیک کمتری در اطراف مفاصل خود دارند. با تزریق اسید هیالورونیک به مفاصل آرتروز میتوان درد و ناراحتی را تسکین داد و حرکت مفصل را روانتر کرد.
درمان ساییدگی زانو با سلولهای بنیادی
تزریق سلولهای بنیادی در زانو یک روش مدرن برای درمان آرتروز و ساییدگی زانو است. سلولهای بنیادی میتوانند به عنوان منبعی باشند که برای بازسازی بافتها و بهبود وضعیت مفاصل، به خصوص در مواردی مانند ساییدگی زانو، مورد استفاده قرار گیرند. معمولاً در این روشها، سلولهای بنیادی از بندناف (cord blood) یا چربی بدن (adipose tissue) جمعآوری میشوند. سپس این سلولها به محل آسیب دیده انتقال داده میشوند تا در ترمیم بافتهای آسیب دیده کمک کنند. هرچند که این روش به عنوان یک راهکار آینده درمانی مطرح شده است، اما هنوز به مراحل آزمایش بیشتر و تحقیقات علمی بیشتر نیاز دارد.
روشهای پیشگیری از ساییدگی زانو چگونه است؟
عوامل مختلفی در بروز ساییدگی زانو نقش دارند، از جمله افزایش سن، افزایش وزن، بیماری، فعالیتهای سنگین و مداوم، حرکات نامناسب، ضربه و شکستگی، عفونت و ژنتیک. اگرچه کنترل و مدیریت بسیاری از این موارد (مانند پیری یا بیماری) از دست ما خارج است. اما با رعایت نکاتی میتوان از بروز این عارضه جلوگیری کرد. همچنین رعایت اقدامات پیشگیرانه در افراد مبتلا به کاهش شدت علائم و سرعت پیشرفت آن کمک میکند. نکات پیشگیرانه مرتبط با ساییدگی زانو عبارتند از:
- اصلاح رژیم غذایی
- متعادل کردن وزن
- اصلاح حرکات روزانه
- انجام صحیح ورزش
- تقویت عضلات مفصل زانو با استفاده از حرکات ورزشی
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی نکات مربوط به ساییدگی مفصل زانو پرداخته ایم. همانطور که مشاهده کردید، سن، وزن، جنسیت و آسیب ناشی از ضربه یا تصادف، شایعترین علل ساییدگی زانو هستند. از طرفی عادات صحیح، سبک زندگی سالم و توجه به موقع به دردهای مفصلی میتواند در کاهش علائم ساییدگی مفصل زانو و جلوگیری از پیشرفت آن موثر باشد. فراموش نکنید که نادیده گرفتن زانو درد میتواند منجر به ایجاد و عارضه مشکل شود. بنابراین باید از متخصص ارتوپدی کمک گرفت.
سوالات متداول
آیا ساییدگی زانو درمان قطعی دارد؟
در پاسخ باید گفت که درمان قطعی برای ساییدگی زانو وجود ندارد. اما میتوان گفت با استفاده از روشهای درمانی مختلف میتوان درد و علائم را بهبود بخشید.
در ساییدگی زانو چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر ساییدگی زانو به مدت طولانی ادامه دارد، شدت درد زیاد است یا با مشکلات حرکتی همراه باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
برای ساییدگی زانو چه بخوریم؟
تغذیه با فراوردههای لبنی ، کلسیم و ویتامین D و مصرف مواد ضد التهاب مانند آسپرین یا مکملهای گلوکوزامین و کندروئیتین میتواند برای کاهش ساییدگی زانو، مفید باشد.