پای پرانتزی طیفی از ناهنجاری‌های پا را توصیف می‌کند که معمولا از بدو تولد وجود دارند. در این عارضه پای کودک نسبت به حالت طبیعی از شکل یا موقعیت خود پیچ خورده است. در این بیماری بافت‌های متصل‌کننده عضلات به استخوان (تاندون‌ها) کوتاه‌تر از حد معمول هستند. پای پرانتژی یک نقص مادرزادی نسبتا شایع است و معمولا یک مشکل مجزا برای یک نوزاد سالم به شمار می‌رود. توجه داشته باشید که این عارضه می‌تواند خفیف یا شدید باشد.
حدود نیمی از کودکان مبتلا به پای پرانتزی این عارضه را در هر دو پای خود دارند. این بیماری باعث سخت شدن راه رفتن برای کودک خواهد شد، بنابراین درمان بلافاصله بعد از تولد توصیه می‌شود. پزشکان معمولا قادر به درمان موفقیت‌آمیز پای پرانتزی بدون جراحی هستند؛ اگرچه گاهی اوقات کودکان بعدا نیاز به جراحی بعدی پیدا می‌کنند. در این مقاله از سایت شفاکاران به بررسی علائم و درمان پای پرانتزی می‌پردازیم، با ما همراه باشید:
دلایل پرانتزی شدن پاها چیست؟
علت خم شدن و بدشکلی پا کوتاه بودن تاندون‌ها در قسمت مچ پا و ساق پا بوده؛ اما باید گفت که علت این کوتاهی هنوز مشخیص نشده است. محققان احتمال می‌دهند که ترکیبی از ژنتیک و محیط در ایجاد این بدشکلی دخیل باشد. این بیماری در درسته بیماری‌ها و آسیب‌های مفاصل جای دارد.
توجه داشته باشید که اگر یکی از والدین پای پرانتزی داشته باشد، احتمال ابتلای کودک آن به این بیماری حدود ۳۰درصد است. اگر هر دو والدین این عارضه را داشته باشند، این احتمال به ۱ در ۳ افزایش می‌یابد.
علت ایجاد پاهای پرانتزی در بزرگسالان چیست؟
همانطور که گفته شد عارضه پاهای پرانتزی در هر سنی امکان ایجاد دارد. در این مقاله از شفاکارن می خوانیم که برای شروع روند درمان زانودرد ناشی از پای پرانتزی باید با علت ایجاد این وضعیت آشنا باشید.
مهم‌ترین دلایل ایجاد ژنو واروم در افراد بزرگسال
- راشیتیسم بزرگسالان(استئومالاسی) که ناشی از کمبود ویتامین D است سبب نرم و ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود.
- آسیب به زانو به دلیل ضربه شدید
- عفونت زانو به دلیل ابتلا به بیماری‌های مختلف مانند آنفولانزا شدید
- بیماری استخوان شکننده (Osteogenesis imperfecta)
- استئوآرتریت
- بیماری بلونت (تیبیا وارا): نوعی اختلال در رشد استخوان است که در ساق پا ایجاد می‌شود. این عارضه در نوجوانان و بزرگسالان نادر است. نوجوانان و بزرگسالانی که دچار اضافه وزن هستند بیشتر به بیماری بلونت مبتلا می‌شوند
- سندرم Weismann Netter Stuhl نوعی اختلال اسکلتی ژنتیکی بسیار نادر است که سبب رشد طولی غیرطبیعی استخوان‌ها می‌شود.
چه زمانی عرضه پای پرانتزی خطرناک می شود؟
آمارها نشان می‌دهند که پسران حدود دو برابر بیشتر از دختران در معرض ابتلا به پای پرانتزی هستند.
عوامل خطر عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا سایر فرزندان دچار پای پرانتزی باشند، احتمال ابتلای نوزادان بعدی به این بیماری همچنان بیشتر است
- شرایط مادرزادی: در بعضی موارد پای پرانتزی می‌تواند با سایر ناهنجاری‌های اسکلت که در بدو تولد وجود دارند، مانند اسپینا بیفیدا (spina bifida) مرتبط باشد. اسپینابیفیدا یک نقص مادرزادی است که زمانی رخ می‌دهد که ستون فقرات و نخاع به درستی رشد نمی‌کنند یا به درستی بسته نمی‌شوند
- محیط: سیگار کشیدن در دوران بارداری می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلای نوزاد به پای پرانتزی را افزایش دهد
- کمبود مایع آمنیوتیک: کم بودن مایعی که نوزاد را در رحم احاطه می‌کند، خطر ابتلا به پای پرانتزی را افزایش می‌دهد
پای پرانتزی چه نشانه هایی دارد؟
علائم پای پرانتزی به صورت زیر است:
- قسمت بالای پا معمولا به پایین و داخل پیچ خورده است. این موضوع باعث افزایش قوس پا شده و پاشنه را به سمت داخل می‌چرخاند
- امکان دارد که پیچ‌خوردگی پا آنقدر شدید باشد که در واقع به نظر برسد که پا وارونه است
- ساق یا پای آسیب‌دیده احتمال دارد کمی کوتاه‌تر باشد
- عضلات ساق پا در پای آسیب‌دیده معمولا توسعه یا رشد پیدا نمی‌کنند
- پای پرانتزی درد و ناراحتی ایجاد نمی‌کند، علیرغم ظاهری که دارد
بیماری پای پرانتزی چگونه تشخیص داده می شود؟
معمولا پزشک بلافاصله پس از تولد فقط با نگاه کردن به شکل و موقعیت پای نوزاد، پای پرانتزی را تشخیص می‌دهد. گاهی اوقات پزشک برای درک کامل شدت پای پرانتزی اشعه ایکس را درخواست می‌کند؛ اما معمولا اشعه ایکس ضروری نیست.
به طور معمول اکثر موارد پای پرانتزی قبل از تولد در طی معاینه‌های سونوگرافی (اولتراسوند) در هفته ۲۰ بارداری به وضوح مشاهده و تشخیص داده می‌شوند. در حالی که نمی‌توان قبل از تولد هیچ کاری برای حل این مشکل انجام داد؛ اما دانستن این وضعیت ممکن است به والیدن فرصت دهد تا در مورد پای پرانتزی بیشتر بدانند و با متخصصان مناسب مانند جراح ارتوپد اطفال و مشاور ژنتیک در تماس باشند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
این بیماری در دوران بارداری و همچنین بلافاصله بعد از تولد تشخیص داده می‌شود. پزشک می‌تواند در همان یکی دو روز اول بعد از تولد با والدین نوزاد در مورد بهترین روش درمان صحبت کرده و آن‌ها را راهنمایی کند. در بیشتر مواقع پزشک یک ارتوپد متخصص در این زمینه را به والدین معرفی خواهد کرد.
چه راه هایی برای جلوگیری از عارضه پای پرانتزی وجود دارد؟
از آنجایی که پزشکان نمی‌دانند چه چیزی باعث ایجاد پای پرانتزی و زانودرد حاصل از آن می‌شود، نمی‌توانند به طور کامل از آن پیشگیری کنند. با این حال توصیه می‌شود که زنان باردار کارهایی را انجام دهند تا خطر نقایص مادرزادی نوزادان را محدود کنند، مانند:
- عدم مصرف سیگار و قرارگیری در معرض دود آن
- عدم مصرف الکل
- اجتناب از داروهایی که توسط پزشک تایید نشده‌اند
زمان درمان بیماری مفصلی پای پرانتزی
از آنجایی که استخوان‌ها، مفاصل و تاندون‌های نوزاد بسیار انعطاف‌پذیر هستند، درمان پای پرانتزی معمولا در هفته اول یا دو هفته پس از تولد آغاز می‌شود. هدف از درمان بهبود ظاهر و عملکرد پای کودک قبل از یادگیری راه رفتن است، به این امید که از ناتوانی‌های طولانی مدت جلوگیری شود.
درمان پای پرانتزی؛ آشنایی با شیوه های گوناگون درمان
برای درمان این عارضه روش‌های مختلفی وجود دارد که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
گزینه‌های درمانی عبارتند از:
- کشش و ریخته‌گری (روش پونستی)
- عمل جراحی
درمان پای پرانتزی نوزادان به روش پونستی
روش پونستی (Ponseti) رایج‌ترین درمان برای پای پرانتزی است. این روش شامل دستکاری و کشش آرام پای کودک به موقعیت بهتر و سپس گچ گرفتـن آن می‌شود. در این حالت پای نوزاد را به دلیل انعطاف‌پذیری خوبی که دارد به سمت موقعیت درست کم کم حرکت می‌دهند و برای ثابت کردن این موقعیت آن را گچ می‌گیرند.
تغییر موقعیت پا و سپس گچ گرفتن آن به مدت ۵ تا ۸ هفته تکرار می‌شود. البته این زمان به میزان و شدت بدشکلی پای نوزاد بستگی دارد. پس از جدا شدن آخرین دوره گچ، اکثر نوزادان به یک عمل جزئی برای شل شدن تاندون آشیل در پشت مچ پا نیاز دارند. این کار با استفاده از بی حسی موضعی انجام می‌شود و کمک می‌کند تا پا در موقعیت طبیعی‌تری قرار گیرد.
مراحل روش پونستی
- پای کودک را در یک موقعیت صحیح حرکت می‌دهند و سپس آن را گچ می‌گیرند تا در آنجا نگه داشته شود
- هفته‌ای یک بار گچ را باز کرده و پای کودک را حرکت داده و دوباره گچ می‌گیرند
- این کار به مدت چند ماه روی پای کودک انجام خواهد شد
- سپس یک عمل جراحی جزئی برای افزایش طول تاندون آشیل (تنوتومی آشیل از راه پوست) صورت می‌گیرد
بعد از اینکه شکل پای کودک به صورت درست تنظیم شد، باید موقعیت پای کودک را با یک یا چند مورد از موارد زیر حفظ کرد:
- انجام حرکات کششی روی پای کودک
- پوشید‌ن کفش و بریس مخصوص
- اطمینان حاصل کنید که کودک تا زمانی که لازم است کفش‌ها و بریس‌ها را بپوشد (معمولا به مدت سه ماه تمام وقت و سپس در شب و در طول استراحت‌های وسط روز تا سه سال)
- برای موفقیت آمیز بودن این روش، باید بریس‌ها را طبق دستور پزشک اعمال شوند تا پا به حالت اولیه خود برنگردد. دلیل اصلی اینکه گاهی اوقات این روش جواب نمی‌دهد این است که از بریس‌ها طبق دستورالعمل‌های لازم استفاده نمی‌شود
اکثر کودکان بعد از درمان با روش کشش و ریخته‌گری باید بتوانند در فعالیت‌های روزانه منظم شرکت کنند. آن‌ها راه رفتن را در سن معمول یاد می‌گیرند، از فعالیت‌های بدنی لذت می‌برند و پس از درمان می‌توانند کفش‌های معمولی بپوشند.
کودکانی که این مشکل را در یک پای خود دارند، امکان دارد که پای آسیب‌دیده کمی کوچک‌تر و کوتاه‌تر از پای سالم آن‌ها باشد. در این حالت کودک کمی تحرک کمتری دارد و زودتر از سایر کودکان خسته می‌شود.
زانوبند زاپیامکس موثر در روند درمان پای پرانتزی
زانوبند زاپیامکس ( (ZAPIAMAX) را باید افق جدیدی در درمان زانودرد دانست. این زانوبند به پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌های عرصه درمان مجهز است. همچنین از سه فناوری نوین اولتراسوند، انفرارد یا مادون قرمز و کلاک پالس بهره می‌برد.
کنار هم قرارگیری این سه فناوری در یک زانوبند در نوع خود کم‌نظیر است. بخش قابل توجهی از مشکلات سایر روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی را حذف می‌کند. حتی نیاز به جراحی زانو را تا حد زیادی برطرف می‌سازد.
حرکات اصلاحی برای پای پرانتزی
قبل از صحبت در خصوص تمرین‌های موثر برای درمان پای پرانتزی، لازم است بار دیگر تاکید کنیم که نوع و تعداد تکرارهای حرکات اصلاحی درمان پای پرانتزی متناسب با شدت آسیب در فرد تعیین می‌شود.
تمرین‌های این مقاله جزء متداول‌ترین تمرین‌هایی هستند که نسبت به سایر نرمش‌ها احتمال آسیب به فرد در آن بسیار پایین است.
حرکت ورزشی |
طریقه اجرا |
| قرار داد‌ن فوم یا حوله رول شده میان پاها | فوم رول شده را بین پاهای خود فشار دهید، زانوهای خود را صاف نگـه دارید و به جلو خم شوید به اندازه‌ای که انگشتان پا را لمس کنید. پس از چند دقیقه مجددا بایستید و بازوهای خود را بالای سر ببرید. این تمرین را ۱۰ مرتبه تکرار کنید. |
| حرکت اسکات (روش اصلاح پای پرانتزی با کش) | پاهای خود را به اندازه عرض شانه از یکدیگر قرار دهید. سپس انگشتان پا را به سمت یکدیگر بچرخانید تا انگشتان شست پا به هم برسند. سپس به حالت اسکات بنشینید و بازوهای خود را مستقیماً به سمت جلو بگیرید تا تعادلتان حفظ شود |
| چرخش داخلی لگن به پهلو | بدن از قسمت سر تا زانو باید در یک خط مستقیم باشد. زانوهایتان را کنار هم نگه دارید و پای بالایی را نسبت به پای پایینی بالا بیاورید. پای بالایی را به سمت داخل بچرخانید. در حالی که هر دو زانو را خم کرده‌اید تا جایی که می‌توانید آن را بالا بیاورید، سپس به آرامی پایین بیاورید. |
| حرکت کششی ژست ۴؛ یکی از بهترین تمرینات خانگی درمان پای پرانتزی | به سمت پشت بدن دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید. پاهایتان را صاف روی زمین قرار دهید. پای راست خود را بلند کرده و قسمت بیرونی مچ پای راست را روی زانوی چپ قرار دهید. بازوی راست خود را از فضای بین زانوی چپ و راست خود عبور دهید تا بتوانید قسمت جلویی ساق پای چپ خود را بگیرید. دست چپ خود را زیر پای راست خود بگیرید و جلوی ساق پای چپ خود را نیز با آن دست بگیرید. به سمت کمر خم شوید و زانوی چپ خود را به سمت قفسه سینه بغل بگیرید و باسن سمت راست را بکشید. این حرکت را ۳۰ ثانیه نگه دارید و سپس به سمت دیگر بچرخید. |
پرسش‌های پر تکرار در زمینه پای پرانتزی
آیا می توانید پاهای پرانتزی را درمان کنید؟
ورزش، کشش، تقویت، فیزیوتراپی و ویتامین ها عضلات و استخوان های شما را قوی تر می کنند اما شکل استخوان ها را تغییر نمی دهند. تنها راه برای تغییر واقعی شکل پاها، بریدن استخوان و صاف کردن آن است. این استئوتومی نامید‌ه می شود و یک تغییر ساختاری پایدار است.
آیا پاهای خمید‌ه یک معلولیت است؟
تشخیص و تشخیص زودهنگام بولگ به شما و فرزندتان در مدیریت این عارضه کمک می کند. آرتروز اولین اثر طولانی مدت بالگ است و می تواند ناتوان کننده باشد. زمانی که شدید باشد، به دلیل فشارهای غیرعادی اعمال شده، می‌تواند زانو، پا، مچ پا و مفاصل ران را تحت تاثیر قرار دهد.
آیا پاهای کمانی با افزایش سن بدتر می شوند؟
در صورت عدم درمان، پاهای کمان با افزایش سن بدتر می شوند.