دلیل دیسک کمر چیست؟ دیسک کمر بیماری دردناک و آزاردهندهای است که به دلیل بیرون زدن بافت ژلاتینی بین مهرهها رخ میدهد. این بافت ژلاتینی که فشار مهرههای ستون فقرات را مهار میکند، به دلایل مختلفی از جمله آسیب در کمر، انجام فعالیتهای سنگین و گاه حالات بدنی نامناسب از امتداد ستون فقرات بیرون میزند و در نتیجه دیسک کمر رخ میدهد. خوشبختانه این درد که گاه طاقت فرسا میشود را میتوان به روشهای مختلفی درمان کرد. در این مطلب از شفاکاران، شما را با دلیل دیسک کمر و روشهای درمان آن آشنا میکنیم.
چگونه دیسک کمر رخ میدهد؟
ستون فقرات از ۲۴ مهره شکل گرفته که بین تمامی مهرهها بافتی ژلاتینی و نرم وجود دارد. هنگام حرکت و فشار روی مهرهها، این بافتهای ژلاتینی و نرم همانند یک بالشت عمل کرده و موجب تحمل فشار میشوند.
بافت ژلاتینی و نرم حرکت را روان میکند و هنگامی که از بین مهرهها بیرون بزند دیسک کمر رخ میدهد. دیسک کمر اکثرا در مهرههای پایینی مشاهده میشود و درد بسیار زیادی را به فرد وارد میکند.
این زائده بیرون زده فشار زیادی به ستون فقرات و نخاع وارد کرده و باعث بروز درد و آسیب میشود. این بافتهای نرم بین مهرهها که از نخاع و ریشههای عصبی محافظت میکنند، در صورت بیرون زدگی میتوانند به دشمن اول سیستم نخاعی تبدیل شوند. بافتهای نرم و ژلاتینی بین مهرهها دیسک نام دارند. دیسک باعث جدا شدن مهرهها از یکدیگر و حفظ فاصله آنها میشود. مواد تشکیل دهنده دیسک غضروف فیبروزی است و فشرده و پاره شدن آن میتواند باعث آسیب به ریشه عصب شود.
علت دیسک کمر چیست؟
تغییرات طبیعی رخ داده و با بالا رفتن سن این بیماری از مهم ترین دلیل دیسک کمر است. دیسک کمر از آب زیادی تشکیل شده و هنگام بیرون زدگی آب زیادی را از دست میدهد. به همراه از دست رفتن آب این بافتها ژلاتینی، کمر درد و دردهای مربوط به دیسک کمر آغاز خواهند شد. این بیماری به دلایل مختلفی رخ میدهد که از مهمترین علت دیسک کمر میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- آسیب در قسمت کمر یا گردن
- کشیدگی بدن
- رانندگی مداوم و هر روزه
- فعالیتهای تکراری که بر ستون فقرات فشار مضاعف وارد میکنند.
- مردان بیشتر در معرض بیماری دیسک کمر هستند.
- بلند کردن اشیا به صورت نادرست و نا مناسب
- چاقی
- استعمال دخانیات و سیگار و قلیان
انواع دیسک کمر کدامند؟
این بیماری آزاردهنده دارای انواع با شدت مختلفی است که در ادامه قصد داریم به بررسی انواع دیسک کمر بپردازیم:
دیسک کمر خفیف ؛ با درد کمتر اما شایع
دلیل دیسک کمر خفیف چیست؟ دیسک کمر خفیف همانطور که از نامش پیداست، اثرات کمتری نسبت به دیسک کمر شدید دارد. این درد با پارگی انولار شروع شده و تنها با یک ترک جزئی روی دیسک ایجاد میشود. هنگامی که دیسک کمر شدیدتر شود، بیماری وارد مرحله پرولاپس میشود. در این مرحله غضروف از محل خود خارج شده، اما هنوز هم به مهرهها و لایههای درونی متصل است.
دیسک کمر شدید؛ دردی آزاردهنده و طاقت فرسا
هنگامی که غضروف نرم که در بین مهرهها قرار دارد به طور کامل شکسته شود و نتواند کارایی خود را حفظ کند، فرد دچار دیسک کمر از نوع میشود. در این شرایط بافت نرم از دیسک جدا شده و پارگی دیواره بیرونی رخ میدهد. در این شرایط تنها راه درمان فرد جراحی است و بهتر است قبل از آسیب شدید به نخاع فرد تحت درمان قرار گیرد.
بیشتر بخوانید: التهاب دیسک کمر
علائم دیسک کمر چیست؟ چگونه بفهمیم دیسک کمر گرفتیم؟
گاهی ممکن است کمر دردهای عادی را با دیسک کمر اشتباه بگیریم. شناخت علائم دیسک کمر به ما کمک میکند تا در صورت بروز این مشکل، به سرعت به پزشک مراجعه کنیم. این علائم به شرح زیر هستند:
درد در قسمت کمر از اصلیترین علائم دیسک کمر
علائم دیسک کمر با کمر درد کمی متفاوت است. در این بیماری فرد در ابتدا دچار درد در پایین مهرها میشود. این درد روزها به طول میانجامد و به صورت صعودی افزایش پیدا میکند. در صورتی که با چنین دردی مواجه شدید، احتمالا دیسک کمر گرفتهاید.
بی حسی و گزگز پاها؛ مهمترین نشانه دیسک کمر
درد ناشی از دیسک کمر تا پا و زانو نیز میرسد و ممکن است در نواحی کف پا احساس درد کرده و حتی دچار زانو درد شوید. درد دیسک کمر تا زیر زانوها که عموما به سمت مچ و روی پا نیز گسترش پیدا میکند. دردی که محل انتشارش باسن است و تا ساقها ادامه پیدا میکند نیز ناشی از دیسک کمر است که سیاتیک نام دارد. این معضل را هم می توان با زانوبند زاپیامکس برطرف کزد.
ضعف در ساق یا مچ پا نشانه دیسک کمر
احساس ضعف در ساق و مچ پا ناشی از دیسک کمر است که بسیار طاقت فرسا و مشکل ساز است. چنانچه در ساق و مچ پای خود احساس ضعف زیادی کردید، بهتر است علت را در ستون فقرات خود جست و جو کنید و برای بررسی وضعیت دیسک کمر، به پزشک مراجعه کنید.
بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع و بیرون زدگی دیسک کمر
یکی از علائم بسیار نادر و کم در بیرون زدگی دیسک کمر بیاختیاری در دفع ادرار و مدفوع است که نشان دهنده فشرده شدن ریشههای عصبی در ستون فقرات است. چنانچه با این وضعیت مواجه شدید، بهتر است سریعا به دکتر مراجعه نمایید.
بیشتر بخوانید: علائم دیسک کمر خفیف و شدید
بهترین راه های تشخیص دلیل دیسک کمر چیست؟
برای تشخیص دیسک کمر بهترین راه مراجعه به دکتر متخصص است. دکتر پس از معاینه فیزیکی به وجود مشکل در دیسک کمر پی خواهد برد. دکتر متخصص جهت تشخیص دیسک از روشهایی استفاده میکند که در ادامه به معرفی هر یک از این روشها میپردازیم:
- اشعه ایکس: اشعه ایکس یک نوع پرتو نگاری است که با استفاده از آن عکسهای مهم از استخوان و بافت داخلی بدن را به دست میآوردند.
نکته: برخی از افراد ممکن است پس از استفاده از قرارگیری در معرض اشعه ایکس، با واکنشهای پوستی مواجه شوند. به این ترتیب برای رفع این مشکل میتوانید به راحتی از راههای درمان جوش استفاده کنید.
- ام آر آی: تصویر برداری مغناطیسی یا ام آر آی عکسی است که از اندامها و ساختارهای درونی بدن تصاویر با کیفیت ارائه میدهد. برای به دست اوردن این عکسها از رادیو فرکانس و رایانه استفاده میشود.
- میلوگرام: در روش میلوگرام رنگی مشخص در مجرای نخاع تزریق میگردد که ساختار درونی بدن را نشان میدهد و دکتر به تصویری واضح از بدن میرسد.
- سی تی اسکن: در روش سی تی اسکن دقیق ترین روش برای شناسایی مشکلهای درون نخاع است. این روش یک نوع پرتو نگاری برای تهیه تصاویر از درون بدن است که یک تصویر واضح از عضلهها و چربیها و اندامها ارائه میدهد.
- الکترو میوگرافی یا عضله نگاری: این نوع روش، یک روش برقی است برای آزمایش واکنشهای عضلهها در مقابل تحریک عضلهها است.
- تست نوار عصب و عضله: از این روش نیز برای تشخیص دیسک کمر استفاده میشود. در این روش از عصب و عضله به کمک ابزارهای مخصوص تست عصب گرفته میشود تا وضعیت عصب و عضلات در این ناحیه مشخص گردد.
درمان دیسک کمر چگونه انجام میشود؟
درمان دیسک کمر به عوامل مختلف و متعددی مانند سن و سلامت بدن و سابقه پزشکی و شدت مشکل و روحیات بیمار و تحمل او در برابر درمان و مواردی از این قبیل بستگی دارد. در این قسمت به بررسی انواع روش درمان دیسک کمر میپردازیم.
۱. دارو درمانی؛ روشی موثر برای درمان دیسک کمر
برای کسانی که دیسک کمر از نوع خفیف دارند، قرص درمانی میتواند نتیجه بخش باشد که درد را تا حد زیادی تسکین دهد. داروهایی که برای این درد تجویز میشوند شامل بروفن و ناپروکسین و ژلوفن هستند. اگر داروهای بدون نسخه نتواند تاثیر مطلوبی بر کاهش درد بگذارد، پزشک متخصص از داروهای قوی تری مانند کدئین و اکسی کدون استفاده میکند. داروهای تجویز شده عضلات را شل میکند و درد را کاهش میدهد.
۲.کمپرس سرد و گرم؛ راهی آسان برای کاهش درد دیسک
کمپرس سرد و گرم یکی از راهکارهای مناسب برای کاهش درد دیسک کمر است که میتواند گرفتگی ماهیچهها را تا حد زیادی کاهش دهد. این روش همچنین باعث افزایش جریان خون و آرامش بخشیدن به عضلات میشود. کمپرس آب سرد میتواند تا حد زیادی التهابات و آسیبهای بافت را کاهش دهد.
۳.فیزیوتراپی؛ درمانی موثر برای توانبخشی بیمار
فیزیوتراپی یکی از بهترین روشها برای توانبخشی بیمار است. در این روش شکل و فرم بدن اصلاح میشود تا فرد بتواند فعالیتهای روزانه خود را از سر بگیرد. تمرینات فیزیوتراپی باعث تقویت عضلات و مفاصل بدن و بهبود دامنه حرکتی خواهند شد.
۴.لیزر درمانی؛ روشی نوین برای درمان بیرون زدگی دیسک
از دیگر روشهای درمانی دیسک کمر، لیزر درمانی است که توسط امواج مادون قرمز انجام میشود. این روش باعث تحریک روند طبیعی درمان شده و سلولها طبیعی را بازسازی میکند که در نهایت سبب کاهش درد دیسک کمر خواهد شد.
۵.ماساژ و درمان دستی؛ راه سنتی اما قطعی کاهش درد دیسک در کمر
ماساژ درمانی یکی از روشهای متداول و سنتی برای درمان دیسک است. مالش حرفهای سبب افزایش جریان خون در ناحیه دیسک کمر شده و اکسیژن رسانی به عضلات را بهبود میبخشد. به همین ترتیب درد در این ناحیه تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.
۶.کمربند طبی؛ درمانی طولانی
کمر بند طبی باعث ثابت نگه داشتن مهرهها شده که در نتیجه درد را تسکین میدهد. برای هر درد در کمر، نیاز به نوع خاصی از کمربند طبی است. لذا برای تهیه بهترین نوع کمربند، لازم است تا به پزشک مراجعه کنید. خرید کمربند مناسب دیسک کمر، سبب میشود تا عضلات وضعیت بهتری داشته باشند تا بدون جراحی، دیسکها بهبود یابند. از سوی دیگر استفاده از کمربند، روند فیزیوتراپی را تسریع میکند. در این میان کمربند پلاتینر UIC می تواند دردها را کاهش دهد.
۷.طب سوزنی موثر بر کاهش درد کمر
طب سوزنی یک روش باستانی برای درمان است. در این روش از سوزنهای کوچک استفاده میکنند و به شیوهای خاص این سوزنها را در بخشهای دردآلود بدن فرو میکنند. به این ترتیب انرژی در بدن جاری شده و درد کاسته خواهد شد.
۸. آب درمانی؛ درمان اغلب دردها
آب درمانی روشی موثر برای درمان دلیل دیسک کمر و دردها است که یکی از مهمترین آنها، دیسک کمر است. برای کاهش درد در ناحیه کمر، فرد خوب است تا در آب گرم، حرکات ورزشی مناسب را انجام دهد. در نتیجه روند درمان دیسک کمر با سرعت بیشتری طی میشود و از سوی دیگر درد کمتر خواهد شد.
۹. جراحی؛ گزینه نهایی درمان دیسک کمر
چنانچه هیچ یک از روشهای بالا، به درد دیسک کمر پاسخ ندهد، لذا پزشک متخصص گزینه جراحی را روی میز میگذارد. در این صورت به کمک جراحی بیرون زدگی دیسک درمان شده و فرد باید مدت زمانی را بدون حرکت به استراحت بپردازد.
چه موقع دیسک کمر نیاز به جراحی دارد؟
اگر دیسک تنها با درد همراه باشد، در ابتدا درمان به شکل طبی آغاز میشود. در صورتی که درد به شکل سیاتیکی بوده و مشکلی در عصب ایجاد نکرده باشد، باز هم نیازی به جراحی نخواهد بود و با داروهای ضدالتهاب و استراحت این مشکل برطرف خواهد شد.
اما زمانی که فرد دچار دررفتگی دیسک شده و اندامهای تحتانی او تحت تاثیر قرار گرفته و دچار گزگز و در نهایت بی حسی شده باشند، در این حالت قدرت عضلات کاهش یافته و باید عمل جراحی روی فرد صورت گیرد.
چگونه از دیسک کمر جلوگیری کنیم؟
مانند هر بیماری، از دیسک کمر هم میتوانیم با رعایت نکاتی جلوگیری کنیم.
·حفظ حالت مناسب بدن، به جلوگیری از بیرون زدن دیسک کمک میکند
سعی کنید هنگام راه رفتن، انجام فعالیتهای بدنی، حتی نشستن و خوابیدن حالت خوب بدن خود را حفظ کنید. به این ترتیب از ساییدگی مفاصل به خصوص کشیدگی ستون فقرات جلوگیری میکنید و به کمر درد دچار نخواهید شد.
·وزن ایده آل از بروز دیسک کمر جلوگیری میکند
یکی از مهمترین اقدامات برای جلوگیری از دیسک کمر، حفظ وزن مناسب است. وزن زیاد علاوه بر ایجاد مشکلات برای سلامتی، کمر درد و بیرون زدگی دیسک کمر را به همراه خواهد داشت. پس برای آنکه از بروز این درد طاقت فرسا جلوگیری کنید، بهتر است در حفظ وزن مناسب بدن خود کوشا باشید.
·برای جلوگیری از دیسک کمر به طور مرتب ورزش کنید
ورزش کردن منظم و داشتن فعالیت بدنی درست، همواره عضلات را قوی کرده و انعطاف پذیری آنها را بالا میبرد. به این ترتیب شما با انجام فعالیتهای ورزشی میتوانید سلامتی بدن خود را حفظ کنید.
سخن پایانی
همانطور که گفته شد، دیسک کمر یکی از بیماریهای شایع بوده که میتواند تمامی افراد از هر سنی را به خود دچار کند. برای جلوگیری از بروز این مشکل، بهتر است عادتها سالم را در زندگی جاری کرده و ضمن داشتن فعالیتهای بدنی مستمر و مناسب، از فشار آوردن به کمر و ستون فقرات خود جلوگیری کنید.
با این وجود اگر این مشکل گریبانگیرتان شد، لازم است برای درمان، در سریعترین زمان ممکن به پزشک متخصص مراجعه نمایید تا از بروز آسیبهای جدیتر، جلوگیری کنید.
سوالات متداول درباره دیسک کمر
۱. آیا دیسک کمر را حتما باید جراحی کنیم؟
خیر، در ابتدا دارو درمانی و روشهایی مانند فیزیوتراپی برای درمان این مشکل تجویز میشود. در صورت بروز علائم شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی باشد.
۲. آیا دیسک کمر در منزل درمان میشود؟
درمان دیسک کمر در منزل اغلب به کمک استراحت و انجام حرکات کششی مناسب است. اما پیشنهاد میشود برای جلوگیری از مشکلات بزرگ، حتما به پزشک مراجعه نمایید.
۳. بهترین داروها برای درمان دلیل دیسک کمر چیست؟
برای رفع درد دیسک کمر میتوانید داروهایی مانند بروفن و ناپروکسین و ژلوفن مصرف کنید.
