علت سوزش زانو گوناگون است. سوزش زانو می‌تواند نشان دهنده وجود مشکل در مفصل یا بافت‌های نرم اطراف زانو مانند رباط‌ها و تاندون‌ها باشد. درد و سوزش در زانوی در ناحیه خاصی از زانو مانند جلو، پشت یا کناره‌های آن رخ می‌دهد. بسته به محل سوزش زانو، علت‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام درمان‌های متفاوتی نیز دارند. در این مقاله از شفاکاران به بررسی علل رایج درد و سوزش زانو، تشخیص و درمان آن پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
علت سوزش زانو؛ هر آنچه باید بدانید
دلایل سوزش زانو به چهار دسته علل صدمه‌ای، علل التهابی، علل عصبی و علل بیماری شریان محیطی تقسیم می‌شود که در ادامه به بررسی هر یک از آنها پرداخته‌ایم.
صدمه به زانو و ایجا سوزش
علت صدمه‌ای که سبب بروز احساس سوزش زانو می‌شود، شامل:
- پارگی غضروف زانو: غصروف زانو یا مینیسک به انجام فعالیت‌هایی مانند راه رفتن، دویدن، پریدن کمک می‌کند. در صورتی که این ناحیه ضربه ببیند یا زانو بچرخد، غضروف دچار پارگی شده و درد و سوزش زانو ایجاد می‌شود.
- پارگی رباط صلیبی زانو: پارگی رباط زانو به دلیل ضربه به قسمت خارجی زانو رخ می‌دهد. ورزشکارانی که فوتبال بازی می‌کنند، در معرض خطر پارگی یا کشیدگی رباط زانو هستند.
- کندرومالاسی یا نرم شدن غضروف (زانوی دونده) یا سندرم درد پاتلوفمورال (PFPS): کندرومالاسی زمانی رخ می‌دهد که غضروف زانو تحلیل می‌رود. این سندروم یکی از شایع‌ترین دلایل احساس درد در جلوی زانو است. زمانی که پا را خم و راست می‌کنید، کاسه زانو در شیار انتهایی استخوان ران (فمور) بالا و پایین می‌رود. در صورت فشار مضاعف در طولانی مدت غضروف زانو تحلیل می‌رود. در این حالت، درد سوزشی در جلوی زانو احساس می‌شود و به نظر می‌رسد که تمام زانو در حال سوختن است، اما فقط یک پا را درگیر می‌کند. پزشکان گاهی از این عارضه با اصطلاح زانوی دوندگان یاد می‌کنند، زیرا یکی از علل شایع درد جانبی زانو و از شایع‌ترین آسیب‌هایی است که در دوندگان، به ویژه دوندگان مسافت طولانی مشاهده می‌شود.
- سندرم باند ایلیوتیبیال (Iliotibial band: ITBS): نوار ایلیوتیبیال رباطی است که از بالای استخوان لگن به سمت خارج ران و به سمت خارج زانو کشیده شده است. هنگامی که باند ایلیوتیبیال در حین فعالیت بدنی بیش از حد منقبض شود، به قسمت خارجی زانو یا استخوان لگن ساییده شده و در نتیجه باعث التهاب، سوزش و درد می‌شود. این سندرم اغلب دوندگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
التهاب و احساس سوزش در زانو
علت التهابی که سبب بروز سوزش زانو می‌شوند، شامل:
- تاندونیت (التهاب تاندون) کشکک زانو: به دلیل استفاده بیش از حد تاندون است که کاسه زانو (کشکک) را درگیر می‌کند. تاندونیت کشکک که به عنوان زانوی جامپر نیز شناخته می‌شود، در ورزشکارانی که ورزش‌هایی مانند بسکتبال و والیبال که شامل پرش‌های مکرر انجام می‌دهند، شایع است. حرکات ناگهانی یا پرش مکرر به مرور زمان تاندون کشکک را تحت فشار قرار می‌دهد. درد ناشی از تاندونیت کشکک تقریباً همیشه در قسمت بیرونی زانو احساس می‌شود. تاندونیت همسترینگ همچنین ممکن است موجب سوزش زانو شود.
- آرتریت: دو نوع آرتریت وجود دارد که بر زانو تأثیر می‌گذارد که شامل استئوآرتریت (آرتروز) و آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) است. استئوآرتریت شایع‌ترین شکل آرتریت است که بیشتر در لگن، دست یا زانو رخ می‌دهد. این بیماری به معنای فرسودگی غضروف مفاصل است. آرتریت معمولا افراد بالای ۶۵ سال را مبتلا می‌کند. این وضعیت ممکن است هر دو زانو یا یک زانو را تاثیر قرار دهد و باعث درد قابل توجهی شود. بیمارانی که از آرتریت روماتوئید (اختلال خود ایمنی) رنج می‌برند نیز ممکن است درد سوزشی زانو را تجربه کنند.
بیشتر بدانید: التهاب تاندون زاو
دیگر دلایل سوزش زانو
- نقرس: یکی از علل شایع درد سوزش زانو است که می‌تواند به سرعت در عرض چند ساعت و معمولاً در شب ایجاد شود. این یک بیماری التهابی است که به دلیل سطوح بالای اسید اوریک در جریان خون ایجاد می‌شود. در بیماری نقرس، کل مفصل متورم می‌شود و در هنگام لمس زانو، گرما حس می‌شود، به گونه‌ای که انگار زانو آتش گرفته و می‌سوزد. این وضعیت بسیار دردناک است و راه رفتن یا حرکت را دشوار می‌کند. این سوزش معمولاً در عرض چند هفته برطرف می‌شوند، اما شاید پس از مدتی بازگردند.
- بورسیت زانو: بورسیت زانو یکی دیگر از علل شایع درد و سوزش زانو است. بین بافت نرم و استخوان کیسه‌های پر از مایع کوچکی وجود دارد که بورس نامیده می‌شود. بورس‌ها اصطکاک بین استخوان‌ها و تاندون‌ها را کاهش می‌دهند. در اطراف هر زانو ۱۵ بورس وجود دارد و اگر هر یک از آنها به دلیل استفاده بیش از حد یا آسیب دیدگی ملتهب شوند، می‌تواند منجر به درد و سوزش زانو شود. این بیماری معمولا در قسمت جلویی زانو رخ می‌دهد. علائم بورسیت زانو به تدریج در نتیجه اصطکاک مکرر بر روی بورس ظاهر می‌شود، اما می‌تواند پس به سرعت پس از آسیب به زانو نیز رخ دهد. درد ناشی از این عارضه زمانی که زانو می‌زنید، بارزتر است و در بین افرادی که بارهای سنگین بلند می‌کنند نیز رایج است.
علت عصبی سوزش زانو
التهاب یا آسیب به اعصاب زانو نیز ممکن است باعث احساس سوزش شود. آسیب به عصب ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- گیرکردن یا گیر افتادن عصب
- آسیب شدیدتر در حین ورزش‌های با ضربه شدید
- عمل‌های جراحی مربوط به زانو
درد عصبی ممکن است مانند یک ضربه چاقو، اصابت گلوله تفنگ یا سوزن سوزن شدن باشد.
بخوانید: علت درد زانوی راست در زنان
علت سـوزش زانو به دلیل بیماری شریان محیطی
تنگ شدن عروق در اندام‌ها وضعیتی است که ممکن است باعث درد در ساق پا و ناحیه زانو شود. این بیماری به عنوان بیماری شریان محیطی شناخته می‌شود. عدم جریان خون به کافی به اندام‌ها می‌تواند منجر به درد و سوزش زانو در هنگام استراحت و حتی قانقاریا (بافت مردگی) در پاها شود.
بسیاری از عوامل دیگر نیز در تعیین علت سوزش زانو نقش دارند. اگر اخیرا زمین خورده‌اید یا در ورزش شرکت کرده‌اید، احتمال آسیب ناشی از پارگی رباط یا غضروف افزایش می‌یابد. اگر وظایف شغلیتان در محل کار شما را ملزم به خم شدن مکرر می‌کند، ممکن است سوزش زانو ناشی از استفاده بیش از حد از زانو باشد.
علت سوزش زانو در نقاط مختلف زانو چیست؟
زانوهای ما هر روز فشار و وزن زیادی را متحمل می‌شوند. هر حرکتی که انجام می‌دهیم به زانوها ضربه می‌زند و به آنها فشار وارد می‌کند. اما این فشار در تمام نقاط مفصل به یکسان توزیع نمی‌شود و ممکن است به بخشی از مفصل فشار بیشتری وارد کند. مشخص کردن محل درد سوزش زانو می‌تواند به تعیین علل آن کمک کند.
درد سوزش زانو در نقاط مختلفی از زانو رخ می‌دهد. بسیاری از افراد در قسمت جلویی و پشتی زانو درد و سوزش را احساس می‌کنند. با این حال کناره‌های زانو نیز ممکن است دچار درد و سوزش شوند.
همچنین بخوانید: درد داخل زانو
علت سوزش جلو زانو چیست؟
سوزش مداوم در جلوی زانو می‌تواند به دلیل فشار یا تنش بیش از حد روی تاندون کشکک ایجاد شود که این امر نیز به دلیل استفاده بیش از حد از زانو مرتبط است. با این حال، این همه ماجرا نیست و می‌تواند نشانه‌ای هشداردهنده از موارد بسیار شدیدتر مانند دررفتگی کشکک، تحلیل رفتن یا نرم شدن کشکک، یا تجمع مایعات و تورم باشد. به صورت کلی علت سوزش جلو زانو شامل:
- تاندونیت
- کندرومالاسی
- سندروم درد پاتلوفمورال
- بورسیت
- آرتروز
- آسیب عصبی، مانند نوروپاتی و نوریت
هر یک از این موارد در بالا در قسمت علل سوزش زانو توضیح داده ایم.
علت سوزش پشت زانو چیست؟
اگر احساس سوزش پشت زانو باشد و بیمار مسن باشد، احتمالاً ناشی از آرتروز یا پارگی غضروف است. اگر بیمار اخیراً ورزش شدید انجام داده است، ممکن است پارگی رباط یا آسیب ناشی از استفاده بیش از حد رخ داده باشد. همچنین درد شدید و خنجری در پشت زانو ممکن است ناشی از التهاب تاندون باشد که به دلیل تاندونیت همسترینگ در اثر استفاده بیش از حد رخ می‌دهد. علاوه بر این، تورم و سفتی پشت زانو نشان دهنده کیست است که به دلیل تولید مایعات اضافی مفصلی رخ می‌دهد.
به صورت کلی علت سوزش پشت زانو شامل:
- فشار بیش از حد به زانو
- پارگی رباط
- پارگی غضروف
- کیست بیکر
هر یک از این موارد در بالا در قسمت علل سوزش زانو توضیح داده ایم.
بخوانید: درمان خانگی درد پشت زانو
چرا کنار بیرونی زانو دچار سوزش می‌شود؟
اگر احساس سوزش در طرفین زانو باشد، احتمالاً سندرم Iliotibial Band است. پارگی یک یا دو مینیسک زانو، نیز می‌تواند منجر به درد و تورم کنار زانو شود. در این شرایط به نظر می‌رسد که زانو قفل شده است. سوزش کنار زانو، همچنین علامت هشدار دهنده فشار ناشی از کیست پر از مایع است.
به صورت کلی علت سوزش کنار زانو شامل:
- سندروم باند ایلیوتیبایل
- پارگی مینیسک
- بورسیت
توجه کنید که شناسایی دقیق علت سوزش در نواحی مختلف زانو به درمان بهتر آن کمک می کند.
سوزش کنار داخلی زانو
درد و سوزش در داخل زانو معمولاً به چین بافتی اشاره دارد که از نظر پزشکی به عنوان پلیکا داخلی شناخته می‌شود. این وضعیت به دلیل استفاده بیش از حد یا آسیب دیدگی ایجاد می‌شود.
علت سوزش زانو در طب سنتی
درد طب سنتی «وجع» نامیده می شود و اوجاع مفاصل در طب‌سنتی در واقع همان درد مفاصل محسوب می‌شود. درد مفاصل، از دیدگاه طب‌سنتی می‌تواند با دلایل مختلفی به وجود آید. در زیر علت سوزش زانو در طب سنتی ارائه شده است:
- ضعف مفاصل یا ریزش یک ماده خاص (تجمع مایع) سبب درد مفاصل می‌شود. این ماده شامل یک یا چند خلط از اخلاط چهارگانه (بلغم، دم، سودا و صفرا) است.
- علت دیگر سوزش و درد مفاصل، سومزاج مفاصل است. سومزاج مفاصل به این معنی است که مزاج از حالت طبیعی خارج شده و مزاجی مخالف با مزاج طبیعی جایگزین آن شده است.
- افراد با مزاج بلغمی بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به درد و سوزش زانو هستند. زیرا از نظر طب سنتی مصرف بیش از حد ماهی، ماست، میوه و سبزیحات سبب تولید بلغم در بدن می‌شود.
علت عمده شیوع سوزش و زانو درد از نظر طب سنتی مصرف غذاهای چرب با روغن‌های ناسالم، تحرک بدنی کم و سبک زندگی نادرست است. لذا برای درمان، افراد باید باید برنامه غذایی مناسب‌تری داشته باشند.
روش های تشخیص سـوزش در ناحیه زانو
برای تشخیص سوزش زانو به پزشک مراجعه کنید. پزشک زانوی شما را ارزیابی می‌کند تا علت آن را مشخص کند. اولین کاری که او انجام می‌دهد این است که در مورد سابقه پزشکی و فعالیت اخیر شما می‌پرسد.
آزمایش‌های تصویربرداری اضافی مانند MRI یا اشعه ایکس نیز ممکن است برای ارزیابی دقیق زانو استفاده شود. برای برخی موارد که بیمار دچار درد سوزشی زانو می‌شود، ممکن است آزمایش خون درخواست شود.
قرص برای سوزش زانو
قرص برای درمان درد و سوزش زانو معمولا مسکن‌های بدون نسخه هستند که شامل:
- ایبوپروفن: ۲۴۰۰ میلی گرم.
- ناپروکسن: ۱۰۰۰ میلی گرم.
- ناپروکسن سدیم: ۱۳۷۵ میلی گرم.
- دیکلوفناک: ۱۵۰ میلی گرم.
- سلکوکسیب: ۴۰۰ میلی گرم.
- اتوریکوکسیب: ۶۰ میلی گرم.
در صورتی که بیماری زمینه‌ای دارید، بهتر است از مصرف خودسرانه قرص جلوگیری کنید و حتما با پزشک خود مشورت نمایید.
پماد برای سوزش زانو
پماد سبب کاهش درد و التهاب زانو خواهد شد. در زیر سه نوع پماد برای سوزش زانو معرفی شده است:
- پماد دیکلوفناک (Diclofenac): این پماد دارای خواص ضد التهابی بوده و درد و سوزش زانو را به صورت موقتی قطع می‌کند. پماد دیکلوفناک سبب کاهش التهاب و درد مینیسک زانو می‌شود.
- پماد آیس (Ice Gel): استفاده از پمادهای خنک کننده مانند پماد آیس می‌تواند به کاهش التهاب و درد مرتبط با مینیسک زانو کمک کند.
- پمادهای حاوی گلوکزامین و کلوندروئیتین: این نوع پمادها به دلیل خواص ترمیم کنندگی می‌توانند به بهبودی سریع‌تر مینیسک زانو کمک کنند.
بیشتر بخوانید: بهترین پماد درد زانو
درمان خانگی سوزش و درد زانو
سوزش زانو در صورتی که شدید نباشد با درمان‌های خانگی برطرف می‌شود.
- قرار دادن حداقل وزن ممکن روی زانو
- اجتناب از ایستادن طولانی مدت
- استفاده از کیسه یخ روی زانو تا ۲۰ دقیقه هر ۲ تا ۳ ساعت
- بستن بریس یا زانو بند
- مصرف استامینوفن
زانوبندهای موجود در شفاکاران با تراز کردن کشکک زانو می‌توانند درد و سوزش زانو را کاهش دهند.
آیا سوزش زانو خطرناک است؟
گاهی اوقات درد و سوزش در زانو می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی پزشکی باشد. پرسش بسیاری از افراد در این باره مطرح می شود که واقعا آیا سوزش زانو خطرناک است؟ باید گفت سوزش ناحیه زانو در صورتی خطرناک است که با موارد زیر همراه باشد. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- ضعف و یا بی‌حسی پیشرونده در پاهای شما
- مشکلات کنترل مثانه یا روده
- لکنت زبان
- اختلال بینایی
- درجه حرارت بالا
- کاهش وزن بی‌دلیل
- درد شدید، به ویژه در شب
این موارد، علائم هشدار دهنده‌ای هستند که باید مراقب آنها باشید. گاهی نیز تنظیم گردش خون در ناحیه زانو سبب از بین رفتن احساس سوزش خواهد شد. برای ایجاد تنظیم گردش خون می توانید از ویژگی تکنولوژی اینفرارد زاپیامکس تراپی استفاده کنید که بسیار موثر و پر طرفدار است.
آنچه در مورد سوزش زانو یاد گرفتید
علت سوزش زانو بسیار متفاوت است. برخی از آسیب‌ها حاد هستند و بلافاصله درد و سوزش زانو را ایجاد می‌کنند، در حالی که برخی از علت‌های دیگر به استفاده بیش از حد زانو مرتبط هستند و به تدریج ایجاد می‌شوند.
در بسیاری از موارد، مصرف داروهای مسکن بدون نسخه، استفاده از کیسه یخ و استراحت برای جلوگیری از آسیب و درد بیشتر کافی است. اگر درد از بین نرود یا بدتر شود، پزشک ممکن است جراحی یا گزینه‌های درمانی تهاجمی‌تر را پیشنهاد دهد.
سوالات متداول در باره علت سوزش زانو
-
علت سـوزش زانو چیست؟
درد و سوزش زانو به دلیل ضربه، فشار، بیماری‌ها، یا فشار بیش از حد به زانو ایجاد می‌شود.
-
اقدامات اولیه برای کاهش سوزش زانو چیست؟
برای درد سوزش زانو ناشی از ضربه اخیر به زانو، مانند آسیب در حین ورزش، باید از روش (استراحت، یخ، فشرده‌سازی بالا بردن زانو) به عنوان کمک اولیه استفاده شود. کشیدگی و رگ به رگ شدن زانو ممکن است به مرور زمان خود به خود بهبود یابد، اما آسیب شدیدتر مانند پارگی رباط یا پارگی غضروف (پارگی مینیسک) ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
-
دلیل سوزش زانو بعد از تعویض مفصل چیست؟
تعویض مفصل یک عمل تهاجمی است که منجر به التهاب، تورم، سوزش و درد زیادی در بافت نرم می‌شود که مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا بهبود یابد، بنابراین طبیعی است که بیماران بین ۴ تا ۶ ماه کمی درد داشته باشند (اگرچه باید این درد بهبود یابد).
-
سـوزش زانو بعد از پیاده روی به چه دلیل است؟
به طور کلی سوزش و درد زانو می‌تواند به دلیل بورسیت، آرتریت، پارگی رباط‌ها، آرتروز مفصل یا عفونت باشد.
-
دلیل سوزش هنگام استراحت یا در شب چیست؟
زانو درد در شب یک ناراحتی رایج است که می‌تواند در اثر آسیب به زانو، آرتریت، بورسیت، نقرس و موارد دیگر ایجاد شود.
-
آیا با سوزش زانو باید زانوی خود را صاف نگه دارم یا خم کنم؟
بهتر است هنگام سوزش زانو، زانوها را به سمت بالا صاف نگه دارید. برای اینکار از یک صندلی استفاده کنید و زانو را بالا نگه دارید.
-
آیا سوزش در زانو خود به خود برطرف می‌شود؟
راه‌های مدیریت سوزش و درد زانو در خانه شامل ورزش، استفاده از بریس زانو، رژیم غذایی و مدیریت وزن است. پماد درمانی نیز ممکن است کمک کند. بسیاری از مشکلات کوتاه مدت زانو نیازی به کمک پزشکان ندارند و افراد می‌توانند در خانه درمان شوند.