روزه و زانو درد ارتباط قابل توجهی دارند. تحقیقات علمی مرکز بهداشت جهانی نشان می دهد که روزه گرفتن فواید سلامتی مختلفی خواهد داشت. به گونه ای که از بیماری قلبی و دیابت جلوگیری میکند و همچنین در بهبود علائم آرتریت نقش دارد. بررسی های دانشمندان نشان می دهد محدود کردن مصرف غذا می تواند التهاب را کاهش دهد. برای بررسی عمیق تر این موضوع در این مقاله از شفاکاران همراه ما باشید.
رژیم روزه چگونه به زانو درد کمک می کند؟
شاید تا حالا به رابطه روزه داری و زانو درد و آرتروز توجه نکرده باشید. اما باید گفت این رابطه وجود دارد. سلول ها در حالت گرسنگی شروع به سوزاندن چربی به جای گلوکز (قند) برای تولید انرژی میکنند. در این فرایند کتون تولید خواهد شد که پروتئین التهابی مرتبط با بسیاری از بیماری ها، از جمله آرتریت روماتوئید (RA) را مسدود میکند. هرگاه سطح اجسام کتونی در خون (و مغز) بالا برود و کتوزیس ایجاد شود، شمار حملات صرعی کاهش مییابد همچنین باعث کاهش اسید اوریک خون می شود. به این ترتیب با کاسته شدن از میزان اسید اوریک و کاهش رسوب آن در مفاصل از درد جلوگیری خواهد شد. شاید بتوان رزیم روزه داری را راه درمان زانو درد در جوانی دانست.
بیشتر بخوانید: بی حسی زانو
روزه گرفتن، کاهش وزن و تنظیم مفاصل
اگر اضافه وزن دارید، یکی از بهترین راهها برای کاهش درد آرتروز، کاهش وزن اضافی است. اگر دچار اضافه وزن باشید با هر قدمی که برمیدارید، مفاصل زانو، لگن، مچ پای شما دچارخواهد شد. بنابراین در سطح بسیار ابتدایی، اگر روزه گرفتن یا محدودیت کالری سبب کاهش وزنتان شود، به کاهش علائم آرتروز نیز کمک خواهد کرد.
با این حال، فواید روزه فقط به کنترل وزن مرتبط نیست. همانطور که Valter D. Longo و Mark P. Mattson در مقاله خود با عنوان “روزه داری: مکانیسم های مولکولی و کاربردهای بالینی” گزارش کردند: “روزه داری منجر به کتوژنز می شود، تغییرات قوی در مسیرهای متابولیک و فرآیندهای سلولی مانند مقاومت در برابر استرس، لیپولیز ( تجزیه چربی ) و اتوفاژی ( اتوفاژی راهبرد درمانی جدیدی با هدف کاهش ناهنجاریهای دیابتی است) را افزایش می دهد. همچنین میتواند کاربردهای پزشکی داشته باشد که در برخی موارد به اندازه داروهای تایید شده برای بهبود آرتریت روماتوئید موثر است.
روزه و زانو درد ؛ اشکال، فواید و درمان قطعی زانو درد
قبل از بررسی فواید بالقوه روزه، توجه به این نکته مهم است که روزه گرفـتن برای کودکان، افراد ضعیف یا کم وزن توصیه نمیشود و دریافت تغذیه کافی در هنگام روزهداری هم چالش برانگیز و هم حیاتی است. قبل از شروع برای هر سطح کاهش کالری، با پزشک عمومی یا متخصص خود مشورت کنید. البته دشواری هی روزه گرفتـن را نباید از نظر دور داشت.
شکلهای روزه گرفتـن، فارغ از مسائل اعتقادی، شکلهای گوناگونی دارد. برای روزه گرفتـن به معنای رژیم غذایی شما میتوانید از ۱۲ ساعت تا چند هفته به شکل های گوناگون چیزی نخورید. یک مطالعه نشان داد که برای برخی از بیماران، درد و التهاب RA آنها به طور قابل توجهی از یک روزه یک تا سه هفتهای که حداقل یک سال با رژیم گیاهخواری دنبال میشد، کاهش یافت.
مطالعات دیگر کاهش نشانگرهای التهاب مرتبط با آرتریت را از دورههای متناوب روزهداری و غذا خوردن نشان دادهاند. رژیم غذایی ۵:۲ که توسط دکتر مایکل موزلی از بی بی سی محبوب شد، یکی از نسخه های این برنامه غذایی است. این برنامه شامل خوردن معمولی اما نسبتاً سالم پنج روز در هفته و کاهش ۵۰۰ کالری (۶۰۰-۸۰۰ برای مردان) در هر یک از دو روز دیگر است. البته برای دست یافـتن به درمان قطعی زانو درد و درمان زانو درد شدید درخانه در کنار مراقبتهای غذایی باید از تکنولوژی و روش های درمانی گوناگون نیز بهره گرفت.
بیشتر بدانید: غذاهای غضروف ساز برای ساییدگی زانو
روزهداری و انواع زانو درد
باید توجه داشت که تأثیر روزهداری برای همهی انواع زانو درد یکسان نیست. در زانو درد ناشی از آرتروز، کاهش التهاب و وزن میتواند اثر مثبتی داشته باشد. در روماتیسم مفصلی (RA) نیز روزه میتواند سطح فاکتورهای التهابی را پایین بیاورد. اما در زانو درد ناشی از آسیب ورزشی یا پارگی مینیسک، روزه به تنهایی درمانکننده نیست و حتی ممکن است روند ترمیم بافتی را کندتر کند. بنابراین نوع زانو درد باید مشخص شود تا اثرات روزهداری به درستی ارزیابی شود.
چه کسانی نباید روزه بگیرند؟
روزه گرفتن برای همه افراد مناسب نیست. کسانی که دچار کموزنی شدید، پوکی استخوان پیشرفته، بیماریهای مزمن مثل دیابت کنترلنشده یا مشکلات کلیوی هستند، بهتر است از روزهداری اجتناب کنند. همچنین سالمندان و بیمارانی که داروهای ضدالتهاب و کورتون مصرف میکنند باید با پزشک خود مشورت کنند، زیرا قطع یا تغییر زمان مصرف دارو ممکن است باعث تشدید درد زانو شود.
روزه مذهبی و روزه متناوب؛ کدام بهتر است؟
روزهی مذهبی (مانند ماه رمضان) شامل امتناع کامل از خوردن و آشامیدن در ساعات مشخص روز است، در حالی که روزه متناوب (Intermittent Fasting) اغلب محدودیت کالری در بازههای زمانی خاص دارد و اجازهی مصرف آب و برخی نوشیدنیها داده میشود. برای افراد مبتلا به زانو درد، روزه متناوب معمولاً راحتتر و ایمنتر است، زیرا بدن دچار کمآبی نمیشود. اما در هر دو نوع، کاهش وزن و کاهش التهاب میتواند به بهبود علائم کمک کند.
روزهداری و مصرف دارو برای زانو درد
بسیاری از بیماران مبتلا به زانو درد داروهای مسکن یا ضدالتهاب مصرف میکنند. قطع یا تغییر ناگهانی این داروها میتواند درد را تشدید کند. بهترین روش این است که داروها در زمان افطار یا سحر مصرف شوند و برنامهی دارویی با نظر پزشک تنظیم شود. همچنین برخی داروها مانند مکملهای ویتامین D و کلسیم بهتر است بعد از وعده غذایی مصرف شوند تا جذب بهتری داشته باشند.
بهترین تغذیه برای زانو در افطار و سحر
نوع غذایی که در زمان روزهداری مصرف میکنید، تأثیر زیادی بر سلامت مفاصل دارد. برای کاهش التهاب و تقویت غضروفها بهتر است مواد زیر در وعدهها وجود داشته باشند:
ماهیهای چرب (سرشار از امگا ۳)
مغزها و دانهها (بادام، گردو، تخم کتان)
سبزیجات برگ سبز (منبع ویتامین K و آنتیاکسیدان)
لبنیات کمچرب غنیشده با کلسیم و ویتامین D
زردچوبه و زنجبیل (خاصیت ضدالتهابی طبیعی)
از مصرف زیاد غذاهای سرخکردنی، قند و نوشیدنیهای شیرین خودداری کنید چون باعث التهاب بیشتر میشوند.
تجربه بیماران؛ آیا روزه واقعاً مؤثر است؟
مطالعات بالینی و گزارشهای بیماران نشان داده است که بسیاری از افرادی که دچار آرتروز یا روماتیسم مفصلی بودهاند، پس از چند هفته روزهداری کاهش التهاب و سبکی در مفاصل خود را تجربه کردهاند. هرچند این تجربهها فردی هستند، اما همپوشانی آنها با دادههای علمی نشان میدهد که روزه گرفتن میتواند یک راهکار کمکی برای مدیریت زانو درد باشد.
ورزش در زمان روزهداری برای زانو درد
فعالیت بدنی در طول روزهداری باید ملایم و کنترلشده باشد. ورزشهای مفید شامل پیادهروی آرام، شنا و تمرینات کششی سبک است. ورزشهای سنگین یا پرشدار (مانند دویدن یا فوتبال) ممکن است در شرایط کمآبی بدن به مفاصل آسیب بزنند. بهترین زمان برای انجام ورزشهای ملایم، یکی دو ساعت پس از افطار است که بدن انرژی و آب کافی دریافت کرده است.
روزهداری و اسید اوریک؛ ارتباط با نقرس
یکی از عوامل مهم زانو درد در برخی افراد، افزایش اسید اوریک و رسوب آن در مفاصل است. روزهداری با تغییر متابولیسم بدن و کاهش سطح اسید اوریک میتواند به کاهش حملات نقرس کمک کند. این موضوع بهویژه برای کسانی که زانو درد ناشی از نقرس دارند اهمیت بالایی دارد. البته افرادی که سابقه نقرس شدید دارند باید پیش از شروع روزهداری با پزشک مشورت کنند.
روزهداری و ورزشکاران مبتلا به زانو درد
ورزشکارانی که دچار آسیب زانو یا آرتروز خفیف هستند باید بدانند که روزه گرفتن لزوماً مانع ورزش نیست. اما لازم است شدت تمرین کاهش پیدا کند و تغذیهی پس از افطار سرشار از پروتئین و ریزمغذیها باشد. مصرف مکملهایی مثل کلاژن هیدرولیزشده، ویتامین C و D نیز میتواند روند ترمیم و استحکام مفصل را تقویت کند.
تاثیر روزه داری بر زانو درد
تاثیر روزه داری بر زانو درد می تواند به عوامل مختلفی از جمله علت زانو درد، وضعیت سلامتی عمومی فرد و نحوه روزه داری بستگی داشته باشد.
تاثیرات مثبت:
- کاهش وزن: در افراد چاق، روزه داری می تواند با کاهش وزن، فشار وارده بر زانوها را کم کند و به نوبه خود به کاهش درد زانو کمک کند.
- کاهش التهاب: روزه داری می تواند با کاهش التهاب در بدن، به کاهش درد و تورم زانو ناشی از آرتروز یا سایر بیماری های التهابی کمک کند.
- پاکسازی بدن: روزه داری می تواند به دفع سموم از بدن و بهبود سلامت عمومی بدن کمک کند که به نوبه خود می تواند بر سلامت زانوها نیز تاثیر مثبت بگذارد.
تاثیرات منفی:
- کم آبی بدن: کم آبی بدن می تواند باعث خشکی مفاصل و تشدید درد زانو شود.
- کاهش قند خون: افت قند خون می تواند باعث ضعف و خستگی عضلات شود و در نتیجه خطر آسیب دیدگی زانو را افزایش دهد.
- سوء تغذیه: در صورت عدم دریافت کافی مواد مغذی ضروری در طول روزه داری، ممکن است سلامت مفاصل و استخوان ها به خطر بیفتد و درد زانو تشدید شود.
بیشتر بخوانید: فواید آب خوردن برای دیسک کمر
نکات مهم تامین ویتامین برای زانو درد در روزه داری
برای تاثیر بیشتر روزه داری بهتر است به نکات مهم زیر توجه کنید تا اثر گذاری آن در مسیر کاهش زانو درد دوچندان شود:
- نوشیدن آب کافی: به منظور حفظ رطوبت بدن و جلوگیری از کم آبی، به طور مرتب در طول ساعات غیر روزه داری آب بنوشید.
- مصرف غذاهای سالم: در وعده های افطار و سحر، غذاهای سالم و مقوی سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین های کم چرب مصرف کنید.
- ورزش منظم: انجام فعالیت های ورزشی ملایم مانند پیاده روی یا شنا می تواند به تقویت عضلات اطراف زانو و کاهش درد زانو کمک کند.
- استراحت کافی: خواب کافی و استراحت به عضلات و مفاصل فرصت بازیابی و ترمیم را می دهد.
- مشورت با پزشک: در صورت ابتلا به بیماری های خاص مانند آرتروز یا دیابت، قبل از شروع روزه داری با پزشک خود مشورت کنید.
تاثیر بیشتر با استفاده از زانوبند زاپیامکس
یکی از مهمترین مسائل برای سلامت مفاصل زانو این است که مواد غذایی به اندازه کافی به سلولهای زانو برسد. اهمیت این موضوع هنگام روزهداری دوچندان خواهد بود. زانوبند زاپیامکس آلمانی با مجهز بودن به تکنولوژی UIC این مهم را به خوبی انجام میدهد. اینفرارد در زانوبند زاپیامکس باعث تنظیم جریان خون می شود و مواد غذایی لازم را به سلولها میرساند. خرید زانوبند زاپیامکس و استفاده موثر و وداوم از این زانوبند در ایام روزه داری به حفاظت از زانو بسیار کمک خواهد کرد.
در نهایت، تاثیر روزه داری بر زانو درد به عوامل مختلفی بستگی خواهد داشت. با رعایت نکات ذکر شده میتوان تا حد زیادی از بروز یا تشدید زانو درد در طول روزه داری پیشگیری کرد.
بیشتر بخوانید: پارگی مینیسک زانو
پرسشهای پرتکرار در زمینه روزه و زانو درد
آیا روزه داری می تواند زانو درد را تشدید کند؟
بله، در صورت عدم رعایت نکات لازم، روزه داری می تواند زانو درد را تشدید کند. کم آبی بدن، افت قند خون و سوء تغذیه از جمله عواملی هستند که می توانند در طول روزه داری باعث تشدید درد زانو شوند.
آیا روزه داری برای افراد مبتلا به پوکی استخوان مضر است؟
روزه داری می تواند برای افراد مبتلا به پوکی استخوان مضر باشد. کمبود مواد مغذی ضروری مانند کلسیم و ویتامین D در طول روزه داری می تواند خطر پوکی استخوان را افزایش دهد.
در صورت بروز زانو درد شدید در هنگام روزه داری چه باید کرد؟
در صورت بروز زانو درد شدید در هنگام روزه داری، باید روزه را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
با شفاکاران، هر روز آگاه تر از دیروز