دیکلوفناک با نام تجاری ولتارن (Veltaren) یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی است که معمولا برای درمان دردهای خفیف تا متوسط تجویز می‌شود. اثر ضددرد این دارو مناسب برای دردهای خفیفی مثل سردرد، درد قاعدگی و دردهای بعد از جراحی است. همچنین اثر ضدالتهابی دیکلوفناک برای درمان بیماری‌هایی مثل روماتیسم مفصلی و آستئوآرتریت مناسب است. علاوه بر این دیکلوفناک یک مسکن عالی برای کمر درد، اسپاسم‌های عضلانی و دیسک کمر می‌باشد (همچنین بخوانید درباره اثرات قرص ناپروکسن برای دیسک کمر). در این مقاله از شفاکاران به بررسی بیشتر این قرص می‌پردازیم.
نحوه عملکرد دیکلوفناک سدیم ۱۰۰
دیکلوفناک سدیم یک NSAID (ضد التهابی غیر استروئیدی) است که با مهار آنزیم‌های سیکلواکسیژناز (COX-1 و COX-2) به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. این آنزیم‌ها نقش کلیدی در تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاگلاندین‌ها (مولکول‌هایی که باعث بروز درد، تب و التهاب می‌شوند) دارند. از این رو مصرف دیکلوفناک، با مهار آنزیم‌های COX باعث کاهش تولید پروستاگلاندین‌ها و به دنبال آن تسکین درد، التهاب و تب می‌شود.
دو نوع COX وجود دارد:
- COX-1: این نوع COX در سراسر بدن یافت می‌شود و وظایف مهمی مانند محافظت از مخاط معده و تنظیم جریان خون در کلیه‌ها را بر عهده دارد.
- COX-2: این نوع COX در محل التهاب تولید می‌شود و مسئول تولید پروستاگلاندین‌هایی است که باعث درد و التهاب می‌شوند.
دیکلوفناک هر دو نوع COX-1 و COX-2 را مهار می‌کند، اما تمایل بیشتری به مهار COX-2 دارد. این تمایل بیشتر به مهار COX-2 به این معنی است که دیکلوفناک می‌تواند در دوزهای پایین‌تر برای درمان درد و التهاب استفاده شود و احتمال بروز عوارض جانبی گوارشی کمتری دارد.
بیشتر بخوانید: بهترین قرص برای درمان روماتیسم مفصلی
انواع Diclofenac؛ از قرص تا پماد موضعی
دیکلوفناک یکی از داروهای پرکاربرد است که در درمان دردها و التهابات خفیف تا متوسط کاربرد گسترده‌ای دارد. این دارو در اشکال مختلف دارویی تولید می‌شود تا بتواند در شرایط و نیازهای بالینی گوناگون به شکل مؤثر مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین اشکال دارویی دیکلوفناک و موارد تجویز هر یک پرداخته می‌شود:
- قرص و کپسول خوراکی
قرص و کپسول دیکلوفناک رایج‌ترین شکل دارویی این دارو هستند، که در انواع ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ میلی‌گرمی در دسترس می‌باشند. از جمله موارد مصرف قرص و کپسول دیکلوفناک می‌توان به درمان دردهای آرتروز، آرتریت روماتوئید، کمردرد، سردردهای میگرنی و دردهای قاعدگی اشاره کرد.
- شیاف
یکی دیگر از اشکال دارویی دیکلوفناک، شیاف‌ها هستند که بیشتر برای افرادی که نمی‌توانند این دارو را به شکل خوراکی مصرف کنند (به علت تهوع یا مشکلات گوارشی) یا نیاز به اثر سریع‌تر دارند، مناسب می‌باشند. شیاف دیکلوفناک به دلیل جذب نسبتاً سریع، برای دردهای شدید به ویژه درد قاعدگی، دردهای مفصلی و آرتریت بسیار مناسب است.
- آمپول تزریقی
در مواردی مثل دردهای شدید پس از عمل جراحی، التهاب مفاصل، دردهای عضلانی، سردرد و دندان درد تزریق دیکلوفناک روش مناسب‌تری است. البته اثر این روش برای مدت کوتاهی است و بیشتر برای شروع درمان تجویز می‌شود.
- ژل یا پماد موضعی
دیکلوفناک به صورت ژل یا پماد موضعی نیز تولید می‌شود. شکل موضعی این دارو در درمان دردهای عضلانی، التهاب مفاصل، کشیدگی یا اسپاسم عضله، ضرب‌دیدگی‌ها و آسیب‌های ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- پودر کامبیا (Cambia)
داروی دیکلوفناک پتاسیم به صورت پودر خوراکی محلول در آب نیز عرضه می‌شود. این دارو بیشتر برای درمان سریع سردردهای میگرنی مناسب است. این دارو در مقایسه با قرص‌های خوراکی اثرگذاری سریع‌تر و عوارض گوارشی کمتری دارد.
انتخاب فرم دارویی، بستگی به شدت درد، محل درد، وضعیت سلامت عمومی بیمار و ترجیح پزشک دارد.
مقدار و نحوه مصرف دیکلوفناک سدیم ۱۰۰
قرص دیکلوفناک سدیم را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. همچنین به دستورالعمل‌های درج شده روی بسته‌بندی محصول دقت کنید. رعایت نکات زیر به اثرگذاری بهتر این دارو کمک می‌کند:
- قرص را همراه با یک لیوان آب میل کنید و بعد از مصرف تا ۱۰ دقیقه از دراز کشیدن خودداری کنید.
- در صورت بروز مشکلات گوارشی، دارو را همراه با وعده غذایی مصرف کنید.
- از خرد کردن یا جویدن قرص خودداری کنید.
- در صورت استفاده همزمان از دیگر داروها، پزشک یا داروساز را مطلع سازید.
مقدار دوز مصرفی این دارو نیز به نوع بیماری، و شدت درد و التهاب شما بستگی دارد. اما معمولا دیکلوفناک سدیم ۱۰۰ برای ۲ تا ۳ بار در روز توصیه می‌شود.
عوارض جانبی دیکلوفناک
اگرچه این دارو در کاهش علائم بیماری بسیار مؤثر است، اما مصرف آن ممکن است با عوارض جانبی متعددی همراه باشد که در برخی موارد می‌تواند جدی یا خطرناک باشد. شناخت این عوارض برای بیماران و پزشکان ضروری است تا تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری در مورد مصرف آن داشته باشند. برخی از عوارض جانبی قرص دیکلوفناک سدیم عبارتند از:
- مشکلات گوارشی
- حالت تهوع و سوء هاضمه
- نفخ
- اسهال
- یبوست
- سردرد
- گیجی و خواب آلودگی
- مشکلات تنفسی
- اضطراب یا تحریک‌پذیری
- افزایش فشار خون
- واکنش‌های آلرژیک (خارش، قرمزی و تورم)
- اختلال در عملکرد کلیه
- عفونت مجاری ادراری
- زردی پوست و چشم‌ها
در صورت بروز هرگونه علامت غیرعادی در طول مصرف دیکلوفناک، لازم است مصرف دارو متوقف شده و بلافاصله به پزشک مراجعه شود. همچنین، مصرف همزمان این دارو با سایر داروهای NSAID یا الکل می‌تواند خطر عوارض را افزایش دهد.
هشدارها و موارد منع مصرف دیکلوفناک
اگر سابقه واکنش آلرژیک به آسپرین یا NSAIDها (داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی) دارید، نباید از دیکلوفناک استفاده کنید. دیکلوفناک می‌تواند خطر حمله قلبی یا سکته کشنده را نیز افزایش دهد. این دارو را درست قبل یا بعد از جراحی استفاده نکنید.
دیکلوفناک همچنین ممکن است باعث خونریزی معده یا روده شود که می تواند کشنده باشد. این شرایط می تواند بدون هشدار در هنگام استفاده از این دارو، به ویژه در افراد مسن رخ دهد. علاوه بر این دیکلوفناک می تواند بر تخمک گذاری تاثیر بگذارد و ممکن است در زمانی که از این دارو استفاده می کنید، باردار شدن سخت تر باشد.
همچنین مصرف دیکلوفناک به افراد با شرایط زیر توصیه نمی‌شود:
- سابقه حساسیت به دیکلوفناک یا سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (آسپرین و ایبوپروفن)
- بیماری‌های گوارشی فعال مثل زخم یا خونریزی معده
- مشکلات کلیوی و کبدی
- خانم‌های باردار (به ویژه در سه ماهه سوم) و زنان شیرده
- افراد دارای بیماری عروق مغزی
- بیماران با اختلالات انعقادی مانند بیماری هموفیلی
- افراد مبتلا به آسم
مصرف دیکلوفناک در دوران بارداری
اگر باردار هستید، نباید دیکلوفناک مصرف کنید، مگر اینکه پزشک به شما بگوید. مصرف NSAID در ۲۰ هفته آخر بارداری می تواند باعث مشکلات جدی قلبی یا کلیوی در جنین و عوارض احتمالی بارداری شما شود.
استفاده شیاف دیکلوفناک در بارداری به طور کلی ممنوع است.
دلیل این ممنوعیت، عوارض جانبی potentially dangerous این دارو برای جنین است. این دارو در ماه های گوناگون واکنش های متفاوتی در پی دارد:
در سه ماهه اول بارداری:
- مصرف قرص دیکلوفناک سدیم می تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد.
ماه‌های دوم و سوم بارداری:
- دیکلوفناک می تواند باعث مشکلات کلیوی در جنین شود.
- همچنین می تواند باعث بسته شدن زودرس مجرای شریانی (ductus arteriosus) در قلب جنین شود. این مجرا، رگ خونی است که بین شریان ریوی و آئورت قرار دارد و قبل از تولد باز است.
در موارد بسیار نادر، ممکن است مصرف قرص دیکلوفناک در بارداری ضروری باشد. در چنین شرایطی، پزشک باید با دقت فواید و خطرات مصرف این دارو را برای مادر و جنین بسنجد.
اگر باردار هستید و از دردهای مزمن کمر یا زانو رنج می‌برید، قبل از مصرف دارو حتما با پزشک مشورت کنید. اما اگر به دنبال یک راه‌حل نوین و غیر دارویی هستید، پیشنهاد ما استفاده از محصولات درمانی پیشرفته مانند کمربند پلاتینر است. این دستگاه‌ها با فناوری روز، بدون عوارض جانبی، به تسکین و درمان مؤثر دردهای عضلانی و مفصلی کمک می‌کنند.
پرسش‌های پرتکرار
دیکلوفناک سدیم ۱۰۰ برای چیست؟
دیکلوفناک سدیم یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) است که برای کاهش درد، التهاب و تب استفاده می‌شود. یکی از رایج‌ترین اشکال این دارو قرص دیکلوفناک سدیم ۱۰۰ میلی‌گرم است که برای درمان بیماری‌هایی مثل اسپوندلیت آنکیلوزان (روماتیسم ستون فقرات)، میگرن، کمردرد، آرتریت روماتوئید، استئوآرتریت یا آرتروز، دردهای قاعدگی، رگ به رگ شدن عضلات، دندان درد و دردهای پس از عمل جراحی تجویز می‌شود.
عوارض قرص دیکلوفناک سدیم چیست؟
عوارض جانبی این دارو می‌تواند شامل ناراحتی معده، تهوع، سردرد، سرگیجه و در موارد نادر زخم معده یا مشکلات کلیوی و کبدی شود.
آیا می‌توان متوکاربامول را با دیکلوفناک مصرف کرد؟
هیچ تداخل دارویی شناخته شده‌ای بین متوکاربامول و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند دیکلوفناک وجود ندارد.