آرتروز کمر چیست و چه درمانی دارد؟ با افزایش سن به تدریج فشار طبیعی روی مفاصل بیشتر شده که می‌تواند باعث درد، سفتی، تورم و محدودیت در حرکت مفاصل کمر شده و در نهایت باعث ایجاد آرتروز کمر شود. آرتروز مهره کمر با تخریب و آسیب به غضروف‌ها، بافت‌های نرم و استخوان‌های مفصلی در منطقه کمر مرتبط است که این عارضه تأثیر منفی بر کیفیت زندگی فرد خواهد داشت. برای بررسی بیشتر این عارضه علل ایجاد و نحوه درمان آن به مطالعه این مقاله در شفاکاران ادامه دهید.
آرتروز کمر چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
آرتروز کمر، یک نوع بیماری تخریبی و التهابی در مفاصل کمر (معمولاً مفصل‌های بین مهره‌ای) است که منجر به خرابی و آسیب به بافت‌های مفصلی، مانند غضروف و استخوان‌ها می‌شود. این بیماری به طور عمده در افراد مسن‌تر رخ می‌دهد، اما ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. به طور رسمی به عنوان آرتروز لغزشی (Lumbar Osteoarthritis) یا آرتروز مفاصل فقرات لغزشی (Osteoarthritis of the Lumbar Spine) نیز شناخته می‌شود. آرتروز ممکن است توسط پزشک و از طریق انجام معاینه‌های جسمی، تاریخچه پزشکی فرد، عکس‌برداری توسط اشعه ایکس و تصویربرداری تشدیدی (مانند MRI) تشخیص دهده شود.
علائم آرتروز کمر چیست؟
علائم آرتروز کمر ممکن است متنوع باشند و به طور عمده با درد، سفتی و محدودیت در حرکت مرتبط باشند. در زیر، برخی از علائم شایع آرتروز کمر را ذکر می‌کنم:
- درد: درد ممکن است به صورت موقت یا مزمن در منطقه کمری حاضر شود. در اغلب موارد، درد به تدریج تشدید می‌شود و ممکن است شدت آن در طول روز تغییر کند. درد معمولاً با استراحت تسکین پیدا می‌کند و با فعالیت‌های روزمره بیشتر می‌شود.
- سفتی: در صبح‌ها یا پس از مدتی از استراحت، مفاصل کمری ممکن است سفت و محدود شوند. این سفتی می‌تواند با حرکات و ورزش‌های مرتبط با کمر بهبود یابد.
- محدودیت در حرکت: آرتروز کمر منجر به محدودیت در حرکت مفاصل کمری می‌شود، به خصوص در حرکات خم شدن، بلندترین اجسام و چرخش کمر.
- تورم: در مواردی، مفصل ممکن است تورم کند و این تورم ممکن است همراه با درد و سفتی باشد.
- تغییر در قوام عضلات: ضعف عضلات کمر و اطراف مفاصل ممکن است رخ دهد، که می‌تواند منجر به نقص در حمایت و پایداری کمری شود.
- درد در مقاطعی خاص: ممکن است درد به صورت موقت و بیشتر در برخی حرکات خاص، مانند خم شدن یا انجام فعالیت‌های سنگین تشدید شود.
توجه داشته باشید که علائم آرتروز کمر می‌توانند با علائم دیگری نیز ارتباط داشته باشند، بنابراین در صورت تجربه هر یک از این علائم یا شدت آن‌ها، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص دقیق‌تری برای وضعیت شما تعیین شود و برنامه مناسب برای مدیریت و درمان شما ترتیب داده شود.
دلایل آرتروز کمر و علل ایجاد آن چیست؟
آرتروز کمر در نتیجه‌ی تخریب و آسیب به بافت‌های مفصلی در منطقه کمر است که ممکن است علل مختلفی داشته باشد. در زیر، برخی از علل و عوامل ممکن برای آرتروز کمر ذکر شده‌اند:
- فرایند پیری: با پیشرفت سن، غضروف‌های مفاصل تجدید نمی‌شوند و کیفیت آن‌ها کاهش می‌یابد، که می‌تواند منجر به آرتروز کمر شود.
- ژنتیک: عوامل ژنتیکی می‌توانند نقشی در افزایش خطر ابتلا به آرتروز داشته باشند. اگر در خانواده تاریخچه آرتروز وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آن افزایش می‌یابد.
- فشار طولانی مدت بر مفاصل: فعالیت‌هایی مانند برخورداری از وزن اضافی، تکراری کارها، حمل و نقل سنگین، یا استفاده نادرست از مفاصل می‌تواند منجر به فشار طولانی مدت بر مفاصل کمر شود.
- آسیب‌های قبلی: آسیب‌ها یا صدمات قبلی به مفاصل کمر ممکن است باعث تغییرات ساختاری در مفاصل شده و بر طولانی مدت به آرتروز کمر منجر شوند.
- نقص در ساختار بدنی: برخی افراد به دلایل طبیعی نقص‌هایی در ساختار مفاصل کمری دارند که می‌تواند به عوامل آرتروزی موجود در آن منطقه تسهیل‌کننده شود.
- عوامل محیطی: عواملی مانند افزایش وزن، نقل و انتقالات مکرر، استرس روزمره و فشارهای محیطی می‌توانند تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم بر وضعیت مفاصل کمر داشته باشند.
- بیماری‌های دیگر: برخی بیماری‌های دیگر مانند دیابت، چاقی، نقرس و برخی بیماری‌های التهابی نیز می‌توانند به ظهور آرتروز کمر کمک کنند یا ریسک ابتلا به آن را افزایش دهند.
ترکیبی از این عوامل می‌تواند به طور تدریجی منجر به آسیب‌ها و تغییرات در مفاصل کمر شود و آرتروز کمر را به وجود آورد.
درمان آرتروز کمر چگونه است؟
درمان آرتروز کمر بایستی شامل ترکیبی از روش‌های غیردارویی (مانند ورزش‌های تقویتی، فیزیوتراپی) و در صورت لزوم داروهای شیمیایی برای کاهش التهاب و درد می‌شود. در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی برای جایگزینی مفصل تخریبی با مفصل مصنوعی وجود داشته باشد. همچنین، تغییر در سبک زندگی و شیوه‌های مدیریت استرس نیز می‌تواند به بهبود وضعیت فرد کمک کند. در ادامه به بررسی هر یک از این روش‌های درمانی بیشتر خواهیم پرداخت:
تغییرات در سبک زندگی، رژیم غذایی و فعالیت‌های ورزشی
با رعایت چند نکته ساده به راحتی سلامتی بدنی و حتی روحی خود را حفظ کنید. توجه داشته باشید که انجام ورزش و نگه داشتن وزن در بازه مناسب باعث کاهش ابتلا به کمر درد و زانو درد خواهد شد.
- کاهش وزن: اگر افراد دارای وزن اضافی هستند، کاهش وزن می‌تواند به کاهش فشار بر مفاصل کمر و بهبود وضعیت آرتروز کمک کند.
- فعالیت‌های ورزشی: انجام ورزش منظم و مناسب می‌تواند بهبود وضعیت آرتروز کمر را تسریع کند. ورزش‌هایی مانند شنا، پیاده‌روی، یوگا و تمرینات تقویت عضلات می‌توانند به افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات کمر کمک کنند، که این موارد می‌توانند به بهبود درد و محدودیت‌های حرکتی مرتبط با آرتروز کمر کمک کنند. همچنین، مشورت با پزشک یا متخصص توانبخشی قبل از شروع هر نوع ورزش برای شما بسیار مفید خواهد بود.
استفاده از گرما و سرما برای کاهش درد آرتروز کمر
استفاده از کمپرس گرم یا سرد ممکن است به تسکین درد و بهبود وضعیت آرتروز گردن کمک کند، اما نوع کمپرس که برای هر فرد مناسب است، به عوامل مختلفی بستگی دارد که در این مقاله از شفاکاران به این موارد اشاره می‌کنیم:
- کمپرس سرد (یخ): استفاده از کمپرس سرد می‌تواند به کاهش التهاب، تورم و درد کمک کند. این روش به خصوص در مراحل اولیه آرتروز گردن که با التهاب و تورم همراه است مفید است. این روش را می‌توانید با قرار دادن یک پک یخ در یک دستمال نازک بر روی منطقه دردناک به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه انجام دهید.
- کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم می‌تواند به افزایش جریان خون، تسکین عضلات و کاهش احساس زنگ‌زده کمک کند. این روش به‌خصوص برای کمک به کاهش احساس خنکی و سفتی عضلات می‌تواند مفید باشد. کمپرس گرم را می‌توانید با استفاده از حوله گرم یا پک گرما به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی منطقه دردناک انجام دهید.
- مهم است که قبل از استفاده از هر کدام از این روش‌ها، با پزشک خود مشورت کنید تا نوع مناسب برای وضعیت شما تعیین شود و همچنین در صورت وجود مشکلات جدی مانند عفونت یا مشکلات قلبی، این روش‌ها را به‌کار نبرید
تاثیر استراحت در بهبود آرتروز کمر؛ با کمی استراحت به روند درمان خود کمک کنید
- استراحت مناسب نقش مهمی در بهبود آرتروز کمر دارد. در دوره‌های تشدید درد و التهاب، استراحت به عنوان یک بخش اساسی از درمان مطرح می‌شود. این استراحت به عنوان یک فرصت برای بازسازی و بهبود بافت‌های آسیب‌دیده در منطقه کمر عمل می‌کند.با این حال، استراحت باید به میزان مناسب و به درستی انجام شود. استراحت طولانی‌مدت و بی‌حرکتی ممکن است منجر به ضعف عضلات و مشکلات حرکتی بیشتر شود. برای بهبود آرتروز کمر، نیاز به توازن میان استراحت و فعالیت فیزیکی منظم دارید.
پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که در دوره‌های تشدید درد، استراحت کوتاه‌مدت (نهایتاً چند روز) را رعایت کنید و سپس با توجه به شرایط، فعالیت‌های خفیفی انجام دهید.
فیزیوتراپی و تمرینات تخصصی و تاثیر آن در بهبود آرتروز کمر
- فیزیوتراپی یک روش موثر در بهبود آرتروز کمر است. این روش شامل تمرینات تخصصی، درمان‌های دستی، ماساژ، استرچینگ، الکتروتراپی و سایر تکنیک‌های فیزیکی است که به تقویت عضلات، افزایش انعطاف، کاهش التهاب و درد، و بهبود عملکرد حرکتی کمک می‌کنند.
- تمرینات تخصصی به شما کمک می‌کند به طور ایمن به تکنیک‌هایی دسترسی داشته باشید که به بهبود وضعیت آرتروز کمر کمک کنند. این تمرینات به‌طور خاص بر افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات مرتبط با کمر، تقویت پشت و شکم، بهبود تعادل و نگهداشتن قوام عضلات مهم تأکید دارند.
مهم است که تحت نظر یک فیزیوتراپیست حرکات صحیح را یاد بگیرید و برنامه‌های تمرینی خود را تطابق دهید. همچنین، مشورت با پزشک خود در مورد میزان فیزیوتراپی مناسب و نحوه ادامه درمان اهمیت دارد.
درمان دارویی و درمان آرتروز مهره کمر
در مواردی که درد بیمار زیاد باشد، پزشک داروهای مسکن و ضد التهابی را تجویز خواهد کرد. برخی از این داروها عبارتند از:
- ضدالتهاب‌ها: داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند در کاهش درد و التهاب مرتبط با آرتروز کمر مفید باشند. این دسته از داروها به عنوان تراجنیک‌ها در درمان آرتروز و تسکین درد و التهاب مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- مسکن‌ها: در مواردی که شدت درد بالاست، داروهای مسکن ممکن است جهت کاهش درد ناحیه کمر تجویز شود.
نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که مصرف داروهای NSAIDs ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد، از جمله مشکلات معده و روده، عوارض قلبی و کلیوی. همچنین، مصرف بلندمدت این داروها ممکن است باعث مشکلات جدی‌تر شود. بنابراین، مهم است که قبل از شروع یا توقف مصرف هر دارو، با پزشک خود مشورت کنید. گروهی از افراد نیز امروزه به جای مصرف دارو با خرید کمربند پلاتینر درمان موثری را آغاز می کنند.
تزریقات مفصلی و تاثیر سریع آن‌ها در بهبود
تزریقات مفصلی (Intra-articular injections) به‌طور معمول شامل تزریق موادی مانند کورتیکواستروئیدها (corticosteroids) یا اسید هیالورونیک (hyaluronic acid) به داخل مفصل می‌شود. این تزریقات به‌طور موقت می‌توانند در تسکین درد و بهبود علائم آرتروز کمر کمک کنند.
تاثیر سریع این تزریقات ممکن است به دلیل دو عامل باشد:
- کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids): این داروها عموماً به عنوان داروهای ضد التهابی و ضد التورم عمل می‌کنند. زمانی که به مفصل تزریق می‌شوند، می‌توانند به تخفیف التهاب مرتبط با آرتروز کمک کنند که به دوره‌های تسکین درد منجر می‌شود.
- اسید هیالورونیک (Hyaluronic Acid): این ماده به عنوان یک جزء طبیعی از مایع مفصلی وجود دارد و با افزایش آن در مفصل می‌تواند به تسکین درد و بهبود حرکت مفصل کمک کند.
اما باید توجه داشت که تاثیر این تزریقات می‌تواند مؤقت باشد و در برخی از موارد، نیاز به تکرار تزریقات داشته باشد. همچنین، نتایج این تزریقات برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
جراحی مهره‌های کمر برای خلاصی از آرتروز کمر
جراحی معمولاً به عنوان گزینه آخر در درمان آرتروز کمر در نظر گرفته می‌شود و در مواردی که درمان‌های دیگر نتوانسته‌اند بهبود مطلوب را ایجاد کنند و شرایط بالینی خاصی وجود دارد، ممکن است در نظر گرفته شود. در اینجا تعدادی از مواردی که ممکن است جراحی مورد نیاز باشد آورده شده است:
- تهاجم شدید بر روی مفاصل و بافت‌ها: اگر آرتروز به حدی پیشرفته باشد که باعث تخریب شدید مفاصل، غضروف و بافت‌های اطراف می‌شود و درد و محدودیت حرکتی بسیار شدید باشد، جراحی ممکن است لازم شود.
- پیشرفته‌ترین مراحل آرتروز:در مواردی که آرتروز به گونه‌ای پیشرفته شده باشد که کیفیت زندگی روزمره شما را به شدت تحت تأثیر قرار داده و حتی انجام وظایف اساسی را نیز دشوار می‌سازد، جراحی ممکن است در نظر گرفته شود.
- فشار عصبی:در مواردی که آرتروز باعث ایجاد فشار بر روی عصب‌ها شده و علائمی مانند درد شدید، اختلال در حس یا حرکت به وجود آمده باشد، جراحی ممکن است برای رفع فشار و بهبود علائم لازم باشد.
- مشکلات ستون فقرات: در برخی موارد، آرتروز می‌تواند منجر به مشکلات ستون فقرات شود که نیازمند جراحی جهت استحکام‌بخشی و بهبود ساختار وظیفه‌ای است.
قبل از تصمیم به جراحی، نیاز است با پزشک متخصص مشورت کنید. او می‌تواند شما را به مطالعه دقیق‌تری در مورد مزایا، معایب، و نوع جراحی مختلف هدایت کند تا تصمیم مناسب‌تری مانند استفاده از کمربند پلاتینر را بگیرید.
کلام پایانی
به طور کلی باید اضافه کنیم ، درمان کمردرد ، گردن درد و زانو درد ممکن است به توجه به علل و شدت هر نوع درد متفاوت باشد. این دردها می‌توانند ناشی از عوامل متفاوت و مختلفی باشند، از جمله فشار طولانی مدت بر مفاصل، آسیب به بافت‌های نرم، التهاب‌ها، تغییرات ساختاری و… بنابراین مهم است که قبل از شروع هر نوع درمان، با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص دقیق‌تری برای علت درد دریافت کنید و برنامه درمانی مناسب برای شما تعیین شود.
سوالات متداول
تفاوت آرتروز کمر با دیسک کمر چیست؟
آرتروز کمر و دیسک کمر دو نوع مشکل متفاوت در قسمت کمری اسکلت انسان هستند. آرتروز کمر معمولاً به عنوان خرابی و سایش مفاصل کمر توصیف می‌شود که باعث درد و محدودیت در حرکت می‌شود. در حالی که دیسک کمر یک مشکل در دیسک‌های بین مهره‌های کمر است که می‌تواند به فشار روی اعصاب و عوارض مختلفی از جمله درد و اختلالات حسی منجر شود.
درمان قطعی برای آرتروز کمر چیست؟
درمان قطعی برای آرتروز کمر وجود ندارد، زیرا آرتروز یک بیماری مزمن و پیشرونده است. با این حال، ترکیبی از روش‌های مختلف می‌تواند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. این روش‌ها شامل:تغییرات در سبک زندگی ،فیزیوتراپی، دارودرمانی،تزریقات موضعی و در پایان جراحی است.
غذاهای مضر برای آرتروز کمر چیست؟
برخی غذاها تاثیر منفی بر روی آرتروز کمر دارند، زیرا ممکن است به التهاب‌ها و دردها افزوده شوند یا وضعیت مفاصل را تشدید کنند. مصرف غذاهای با اشباع چربی بالا و شکر افزوده، تنقلات و فست‌فود، غذاهای با کافئین بالا ممکن به افزایش درد و ناراحتی مفاصل منجر می‌شود.